Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Δεν μπορώ να πω με σαφήνεια τι είχε στο μυαλό της η Edith Wharton όταν ονόμασε αυτό το βιβλίο «Το σπίτι της ευθυμίας», στα αγγλικά «The House of Mirth». Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι μόνο από ευθυμία δεν χαρακτηρίζεται.

Η Λίλι Μπαρτ είναι μια όμορφη νέα γυναίκα που κυκλοφορεί στους κοσμικούς κύκλους της Νέας Υόρκης. Έχει ανατραφεί σαν νεαρή κυρία και οι μόνες ικανότητες που έχει διδαχθεί, είναι πως να ομορφαίνει ένα σαλόνι. Πλέον, στα είκοσι εννιά της χρόνια, είναι μόνη της και μένει με μια θεία της που δέχθηκε να την πάρει μαζί της και να τη φροντίσει. Χωρίς όμως την καθοδήγηση και τη μεθόδευση μιας μητέρας, η Λίλι δεν έχει καταφέρει να κάνει αυτό που όλες οι κοπέλες του κύκλου της έχουν ως στόχο. Ένα καλό γάμο δηλαδή. Και δυστυχώς χωρίς τις φροντίδες μιας μητέρας, η Λίλι κάνει πολλά λάθη που δυστυχώς της κοστίζουν το μέλλον της.

Κρίνοντας από το οπισθόφυλλο, μπορεί κανείς να φτάσει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για σάτιρα μιας κοινωνίας που φθίνει ηθικά. Αν σκεφτεί κανείς την εποχή που γράφτηκε το βιβλίο, μπορεί εύκολα να κατανοήσει και τη θέση της γυναίκας εκείνη την εποχή. Αυτό όμως δε σημαίνει ότι δεν υπήρχε εργατική τάξη, όπου οι γυναίκες παρήγαγαν έργο, ακριβώς όπως και οι άντρες. Όμως στα μεγάλα σαλόνια, οι γυναίκες έπρεπε απλά να είναι όμορφες και να παντρεύονται. Αν μια γυναίκα ήταν δε πολύ όμορφη, όπως στην περίπτωσή μας η Λίλι Μπαρτ, έπαιζε ρόλο ποιους ανθρώπους είχε στο πλευρό της. Στην περίπτωση της Λίλι που δεν είχε κοντινή οικογένεια που να την αγαπάει αλλά μια πιο μακρινή που την ανεχόταν, δεν είχε και ανθρώπους να τη στηρίξουν. Έτσι, δεν ήταν δύσκολο να γίνει το εξιλαστήριο θύμα ή το άτομο στο οποίο θα έβγαζαν κάποιοι το χειρότερό τους εαυτό. Ειδικά αν αυτοί οι κάποιοι ένιωθαν ότι απειλούνται.

Όλα ξεκινούν όταν η Λίλι συνειδητοποιεί ποια θα ήταν η επιλογή της, αν μπορούσε να παντρευτεί από έρωτα. Πρέπει όμως να αποκατασταθεί με κάποιον πλούσιο γιατί έχει μάθει στις πολυτέλειες και γιατί θα πρέπει να ακολουθήσει τους κανόνες μιας κοινωνίας που την κοιτάει ήδη αφ’ υψηλού. Όμως, ούτε εκείνος παίρνει την απόφαση να την παντρευτεί, γιατί κι εκείνος με τη σειρά του πιστεύει ότι θα πρέπει να αποκατασταθεί με μια πλούσια νύφη. Όσο οι δυο τους κάνουν πίσω τα συναισθήματά τους, τόσο η κατάσταση περιπλέκεται. Και φυσικά, το θύμα της όλης ιστορίας καταλήγει να είναι η Λίλι, η γυναίκα. Ας ελπίσουμε ότι οι εποχές έχουν αλλάξει από τότε.

Ένα από τα βασικά στοιχεία σε αυτή τη σάτιρα πιστεύω είναι το πως οι γυναίκες μπορούν να μισήσουν η μία της άλλη γιατί το αντικείμενο του πόθου τους προτιμάει μια φίλη τους ή γιατί οι άντρες θαυμάζουν κάποια άλλη γυναίκα περισσότερο. Λες και αν καταστρέψουν αυτή τη γυναίκα, ο εν λόγω κύριος ή οι κύριοι, θα στρέψουν την προσοχή τους σε αυτή που μένει ασπίλωτη. Πως, αντί να κατηγορήσουν το σύντροφό τους για τη συμπεριφορά του, τιμωρούν τη γυναίκα στην οποία εκείνος δίνει περισσότερη προσοχή από όση πρέπει.

«Το σπίτι της ευθυμίας» είναι ένα άρτιο αλλά καθόλου εύθυμο κείμενο.

 

Εκδόσεις Μεταίχμιο

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

H Edith Wharton (Ίντιθ Γουόρτον) γεννήθηκε το 1862 από πλούσια οικογένεια της Νέας Υόρκης. Το 1885 παντρεύτηκε τον Έντουαρντ Pόμπινς Γουόρτον, τραπεζίτη από τη Βοστόνη. Εγκαταστάθηκαν στη Γαλλία το 1907, αλλά δεν πήγε καλά ο γάμος τους και χώρισαν το 1913, τόσο λόγω των ψυχολογικών προβλημάτων του ‘Εντουαρντ όσο και λόγω της προσπάθειας της Ίντιθ να συνδυάσει τα καθήκοντα της συζύγου με τις συγγραφικές της φιλοδοξίες. Μετά το διαζύγιό της, η Ίντιθ συνέχισε να ζει στη Γαλλία, όπου παρέμεινε μέχρι τον θάνατό της. Στο λογοτεχνικό σαλόνι της σύχναζαν συγγραφείς όπως ο συμπατριώτης της Χένρι Τζέιμς, με τον οποίο ήταν στενοί φίλοι, ο Γουόλτερ Μπέρι και πολλοί άλλοι. Μεταξύ των έργων της συμπεριλαμβάνονται Τα χρόνια της αθωότητας, Το σπίτι της ευθυμίας, Μαντάμ ντε Τρέιμ, Χαμένες ψυχές και άλλα διηγήματα, Οι αντίζηλες κ.ά. Δούλευε το τελευταίο της μυθιστόρημα Οι κουρσάροι, όταν πέθανε στις 11 Αυγούστου 1937.