Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Το Ιράν κάποτε ήταν μια χώρα ελεύθερη, αλλά δεν είναι πλέον. Είναι μια χώρα που τελεί υπό κατάληψη. Θρησκευτική δικτατορία ας πούμε καλύτερα, κι ας θέλει να ονομάζεται Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, δημοκρατία δεν νοείται. Μια χώρα τη οποίας όλοι οι πολίτες δεν είναι ελεύθεροι άνθρωποι, δεν μπορεί να έχει δημοκρατικό πολίτευμα. Δυστυχώς δεν είναι η μόνη χώρα, είναι όμως μία από αυτές που είναι πιο έντονο το θρησκευτικό στοιχείο σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Μέχρι το 1979, όταν ο σάχης ακόμα κυβερνούσε στο Ιράν, οι γυναίκες της χώρας ήταν ελεύθερες. Είχαν παιδεία, μπορούσαν να οδηγούν αυτοκίνητα, επέλεγαν τα ρούχα που θα φορέσουν και μπορούσαν να κυκλοφορούν ελεύθερα στους δρόμους. Μπορεί η διακυβέρνηση του σάχη να μην ήταν η καλύτερη που θα μπορούσε να έχει η χώρα, όμως το αποτέλεσμα της Ιρανικής Επανάστασης βύθισε το Ιράν στο θρησκευτικό σκοταδισμό. Με την επιβολή του θεοκρατικού συντάγματος από τον Αγιατολάχ Χομεϊνί, τον ανώτατο πλέον αρχηγό της χώρας, το Ισλάμ πήρε τα ηνία και ο θρησκευτικός φανατισμός άνθισε στη χώρα.

Η Ζάχρα είναι ένα κορίτσι που μεγαλώνει στη σκιά των αντρών. Ο μόνος άνθρωπος που την αγαπάει και αναγνωρίζει την ύπαρξή της είναι η μητέρα της, η οποία έκανε το λάθος να γεννήσει κορίτσι. Ο πατέρας της την αγνοεί ολόκληρη της ζωή της, ενώ ταχταρίζει και δε χαλάει κανένα χατίρι στον γιο που ακολούθησε μετά από μερικά χρόνια. Τα παπούτσια που ζητάει από τον πατέρα της, εκείνος τα αγοράζει για τον αδερφό της. Το όνομά της δεν το άκουσε ποτέ από τα χείλη του, μόνο νουθεσίες, κριτική και περιορισμούς.

Τη χρονιά που η Ζάχρα κλείνει τα εννιά, της επιβάλλεται ένας ενδυματολογικός κώδικας που θα την ακολουθεί σε ολόκληρη τη ζωή της, όπως τόσες και τόσες άλλες Ιρανές γυναίκες. Πρέπει να είναι καλυμμένη από την κορφή ως τα νύχια για να μην προκαλεί τους άντρες. Τα μαλλιά της ειδικά, δεν πρέπει να φαίνονται, ούτε μία τρίχα. Κι αν για κάποιο λόγο της πέσει η μαντήλα και δεν την φτιάξει, κινδυνεύει με φυλάκιση από την αστυνομία ηθών. Η ίδια αστυνομία που δολοφόνησε την 22χρονη Μαχσά Αμίνι επειδή δε φορούσε σωστά την μαντήλα της.

Ο θάνατος της Μαχσά Αμίνι το φθινόπωρο του 2022 ξεσήκωσε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλοί άνθρωποι στο Ιράν, γυναίκες κυρίως κάθε ηλικίας, αλλά και νέοι άντρες, βγήκαν στους δρόμους και διαδήλωσαν για αυτή την αδικία. Όμως η Μαχσά δεν ήταν η μόνη που είχε αυτή την τύχη. Η δεκαεξάχρονη τότε Ζάχρα βγήκε κι αυτή στους δρόμους εκείνη την ημέρα. Ανέβηκε σε ένα αναποδογυρισμένο κάδο σκουπιδιών. Έβγαλε την μαντήλα της, αυτή που αντιπροσώπευε την καταπίεση που ένιωθε μια ζωή και της έβαλε φωτιά. Σχεδόν δεν ένιωσε τη σφαίρα που τρύπησε τα σωθικά της.

Κάθε χρόνο, γυναίκες και νεαρά κορίτσια τραυματίζονται σωματικά, ψυχολογικά, σεξουαλικά στην ίδια τους τη χώρα, στην ίδια τους την οικογένεια μέσα. Σε ένα ακραία πατριαρχικό και θεοκρατικό καθεστώς όπως αυτό του Ιράν τα ανθρώπινα δικαιώματα καταπατούνται, και οι αθώες φωνές φιμώνονται νωρίς. Τα θύματα στοχοποιούνται και μετατρέπονται σε θύτες, αφού, για να τους συμβεί κάτι, έφταιξαν! Αν κάθονταν ωραία και καλά και τηρούσαν τους κανόνες, δε θα πάθαιναν τίποτα. Κι αν κάτι συνέβαινε, κάποιος λόγος θα υπήρχε. Όμως δεν είναι μόνο το Ιράν. Η πατριαρχία καλά κρατεί και στη χώρα μας. Τα στερεότυπα που δυστυχώς έχουμε δει κι εδώ, όταν μια γυναίκα κακοποιείται κάποιοι ρίχνουν το φταίξιμο στην ίδια, είτε είναι άντρες είτε γυναίκες.

Αν δεν αλλάξουμε μέσα μας, δε θα πάμε μπροστά, δε θα βρούμε δίκιο, θα συνεχίζουμε να χάνουμε τη φωνή μας.

 

Εκδόσεις Μίνωας

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Delphine Minoui (Ντελφίν Μινουί) γεννήθηκε το 1974 και είναι δημοσιογράφος στην εφημερίδα Le Figaro. Κάνει διεθνές ρεπορτάζ με ειδίκευση στη Μέση Ανατολή και έχει βραβευτεί με το Albert Londres 2006 για τις ανταποκρίσεις της από το Ιράν και το Ιράκ. Τα τελευταία 20 χρόνια ταξιδεύει πολύ σε όλο τον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Σήμερα ζει στην Κωνσταντινούπολη, από όπου συνεχίζει να παρακολουθεί από κοντά τη συριακή επικαιρότητα.

Έχει γράψει τα έργα: Les Pintades à Téhéran (2009), Δέκα ετών, δια­ζευγμένη, Νοζούντ Άλι (2010), Τripoliwood (2011) και Je vous écris de Téhéran (2015).

Από τις εκδόσεις Μίνωας κυκλοφορεί, επίσης, το βιβλίο της Συλλέκτες βιβλίων στην Νταράγια (2022).

Το 2018 σκηνοθέτησε το ντοκιμαντέρ «Νταράγια: Η βιβλιοθήκη κάτω από τις βόμβες», το οποίο βασίστηκε στο βιβλίο της. Το ντοκιμαντέρ προβλήθηκε από το τηλεοπτικό κανάλι France 5, ενώ το 2019 απέσπασε το Βραβείο Νεανικού Κοινού του Φεστιβάλ Κινηματογράφου FIGRA.