Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Μερικές φορές, η λογοτεχνία τολμά να δώσει φωνή σε εκείνους που έμειναν βουβοί επί αιώνες. Αυτό ακριβώς κάνει ο Percival Everett στο καθηλωτικό μυθιστόρημα «James», μια θαρραλέα και συγκινητική αναδιήγηση της κλασικής αμερικανικής λογοτεχνίας. Στην καρδιά της ιστορίας δεν βρίσκεται άλλος από τον Τζιμ, τον σκλάβο που συνόδευσε τον Χάκλμπερι Φιν στο ταξίδι του στον Μισισιπή, αυτή τη φορά όμως ως ο πρωταγωνιστής της δικής του αφήγησης.

Ο Everett παίρνει το γνωστό υλικό από το αριστούργημα του Μαρκ Τουέιν και το αποδομεί με μαεστρία, δίνοντάς μας έναν Τζιμ με βάθος, συνείδηση, ειρωνεία και χιούμορ. Πίσω από την εικόνα του «απλού» και «αγαθού» μαύρου που παρουσιάστηκε στον 19ο αιώνα, αναδεικνύεται ένας άντρας μορφωμένος, ευφυής, και βαθιά ανθρώπινος. Ένας άνθρωπος που γνωρίζει πότε να μιλήσει και πότε να σιωπήσει, πότε να προσποιηθεί τον αδαή για να επιβιώσει σε μια κοινωνία που τον θέλει υποταγμένο.

Η αφήγηση ξετυλίγεται με γλώσσα χειμαρρώδη και έντονα ειρωνική, ξεγυμνώνοντας τη βία, τις προκαταλήψεις και την υποκρισία της δουλοκτητικής Αμερικής. Μέσα από τη ματιά του Τζιμ, ξαναδιαβάζουμε το ταξίδι στον Μισισιπή ως μια πολιτική, φιλοσοφική και συναισθηματική οδύσσεια. Ο συγγραφέας ενσωματώνει με εξαιρετική δεξιοτεχνία την ιστορική πραγματικότητα με τη μυθοπλασία, δημιουργώντας ένα έργο που είναι ταυτόχρονα διαμαρτυρία και απότιση τιμής, τόσο στο παρελθόν όσο και στο παρόν.

Ο χαρακτήρας του James δεν είναι μόνο ένας άντρας που αναζητά την ελευθερία του· είναι ένας πατέρας που προσπαθεί να επιστρέψει στην κόρη του, ένας φίλος που φροντίζει τον Χακ και ταυτόχρονα ένας σιωπηλός ήρωας που αγωνίζεται να διατηρήσει την αξιοπρέπειά του μέσα στην απόλυτη αδικία.

Η γραφή του Everett είναι πυκνή, στοχαστική και έντονα συναισθηματική. Καθώς η αφήγηση εναλλάσσεται ανάμεσα στον εσωτερικό μονόλογο και τη δράση, δημιουργεί έναν ρυθμό που σαγηνεύει και καθηλώνει. Ο αναγνώστης δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί για την ίδια την ιστορική αφήγηση που έχουμε μάθει να δεχόμαστε ως «αντικειμενική». Τι χάνεται όταν δεν ακούμε και την άλλη πλευρά;

Το «James» είναι ένα από εκείνα τα βιβλία που σε διαπερνούν, σε ταρακουνούν και σε αναγκάζουν να ξανασκεφτείς όσα θεωρούσες δεδομένα. Με ευαισθησία, δύναμη και εξαιρετική λογοτεχνική μαεστρία, ο Percival Everett μας προσφέρει ένα βιβλίο που δεν είναι απλώς μια νέα ανάγνωση ενός παλιού έργου, αλλά ένα σύγχρονο αριστούργημα που διεκδικεί τη θέση του στη μεγάλη βιβλιοθήκη της παγκόσμιας λογοτεχνίας. Δίκαια απέσπασε και το βραβείο Πούλιτζερ για βιβλίο μυθοπλασίας 2025, κατά την ταπεινή μου γνώμη πάντα.

 

Εκδόσεις Ψυχογιός

 

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο ΠΕΡΣΙΒΑΛ ΕΒΕΡΕΤ γεννήθηκε το 1956. Είναι διακεκριμένος καθηγητής αγγλικών στο Πανεπιστήμιο της Νότιας Καρολίνας. Δεν υπάρχει πιο γόνιμο μυαλό στην αμερικανική πεζογραφία σήμερα. Μέσα σε είκοσι δύο χρόνια έχει γράψει δεκαεννέα βιβλία, συμπεριλαμβανομένων μιας γουέστερν παρωδίας, μιας σάτιρας της εκδοτικής βιομηχανίας, μιας διασκευής των μύθων της Μήδειας και του Διόνυσου και ενός φιλοσοφικού φυλλαδίου με ένα τετράχρονο παιδί ως αφηγητή. Έργα του έχουν τιμηθεί με πάμπολλα βραβεία, όπως το PEN/ Jean Stein Book Award, το New American Writing Award και το PEN/Faulkner Award for Fiction, ενώ βραβεύτηκε με το NBCC Ivan Sandrof Life Achievement Award και με το Windham Campbell Prize και ήταν υποψήφιος για το Booker και για το Pulitzer. Η εφημερίδα The Washington Post έχει αποκαλέσει τον Έβερετ «έναν από τους πιο τολμηρούς πειραματικούς σύγχρονους Αμερικανούς μυθιστοριογράφους». Ζει στο Λος Άντζελες με τη γυναίκα του και τα παιδιά τους.