Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Κανείς δεν καταδικάστηκε. Οι δολοφόνοι συνεχίζουν να ζουν ανάμεσά μας. Οι κοπέλες όμως πέθαναν.

Υπάρχουν βιβλία που δεν τα διαβάζεις απλώς – σε στοιχειώνουν. Σε στοιχειώνουν για το θέμα τους, για την αλήθεια τους, για τον τρόπο που λέγονται. Το «Νεκρά κορίτσια» της Selva Almada είναι ένα τέτοιο βιβλίο. Μια γροθιά στο στομάχι, μια κραυγή αγωνίας που φωνάζει για όσες δεν μπορούν πια να μιλήσουν.

Η συγγραφέας, μέσα από μια αφηγηματική προσέγγιση που κινείται ανάμεσα στη δημοσιογραφική έρευνα και το λογοτεχνικό δοκίμιο, παρουσιάζει τρεις υποθέσεις δολοφονημένων εφήβων στην αγροτική Αργεντινή των αρχών της δεκαετίας του ’80. Πρόκειται για πραγματικά εγκλήματα που ποτέ δεν εξιχνιάστηκαν, για τρεις νεαρές γυναίκες –την Ανδρέα, τη Μαρία Λουίσα και τη Σαρίτα– που χάθηκαν πρόωρα και βίαια, μέσα σε ένα πατριαρχικό περιβάλλον που δεν φρόντισε ποτέ να τις προστατεύσει ή να αποδώσει δικαιοσύνη.

Το πιο συγκλονιστικό στοιχείο του βιβλίου δεν είναι μόνο τα ίδια τα εγκλήματα, αλλά η αδιαφορία. Η σιωπή. Η αποδοχή της βίας ως κάτι σχεδόν «φυσικό». Η Almada, με γλώσσα ωμή αλλά βαθιά ανθρώπινη, δεν αναπαράγει τον τρόμο ούτε προσπαθεί να προκαλέσει φθηνό σοκ. Δίνει φωνή σε αυτές τις κοπέλες, προσπαθώντας να τις επαναφέρει στην ιστορία από την οποία τις απέκλεισαν.

Ένα από τα πιο δυνατά σημεία του έργου είναι η παρουσία της ίδιας της συγγραφέως ως αφηγήτριας. Η προσωπική της σχέση με τα γεγονότα, οι σκέψεις της, τα συναισθήματά της, οι εσωτερικές της συγκρούσεις, δίνουν μια ιδιαίτερη χροιά στο αφήγημα. Δεν πρόκειται για μια ψυχρή καταγραφή γεγονότων, αλλά για μια προσπάθεια να κατανοήσει –και να μας κάνει να κατανοήσουμε– τι σημαίνει να είσαι γυναίκα σε έναν κόσμο όπου το σώμα σου και η ζωή σου δεν σου ανήκουν πάντα.

Η γραφή της είναι ποιητική, με μια υπόγεια ένταση και με βαθιά πολιτική πρόθεση. Δεν κραυγάζει, δεν καταγγέλλει απροκάλυπτα, αλλά σιγά σιγά χτίζει μια αίσθηση ανησυχίας, θυμού και οργής που κορυφώνεται στη συνειδητοποίηση: τα κορίτσια αυτά θα μπορούσαν να είναι οποιαδήποτε από εμάς.

Το «Νεκρά κορίτσια» δεν είναι εύκολο ανάγνωσμα. Δεν είναι ευχάριστο. Αλλά είναι απολύτως απαραίτητο. Στοχαστικό, σπαρακτικό και εξαιρετικά επίκαιρο, αποτελεί μια κραυγή διαμαρτυρίας απέναντι στη συστημική έμφυλη βία και την πολιτισμική συνενοχή που τη στηρίζει και που δυστυχώς συνεχίζει να υπάρχει.

Διαβάζοντάς το, ήρθαν στο νου μου αναμνήσεις από ιστορίες που είχα ακούσει κι εγώ παλιότερα, τη δεκαετία του ’90. Ιστορίες που δυστυχώς ήταν πολύ κοντά μου. Μια έφηβη, ένα βράδυ μετά από ξενύχτι, κάποιοι νεαροί και μετά ένας οδηγός φορτηγού που βρήκε την κοπέλα και την πήγε στο νοσοκομείο. Η κοπέλα έζησε, όπως και κάποια από τις ηρωίδες της Almada, όμως το τραύμα της ήταν τεράστιο.

Θα το πρότεινα σε κάθε αναγνώστη που αγαπά την κοινωνική λογοτεχνία, τα αφηγήματα με πολιτικό βάθος, και σε όσους δεν φοβούνται να κοιτάξουν κατάματα την αλήθεια, όσο σκληρή κι αν είναι.

 

Εκδόσεις Κλειδάριθμος

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:

Η Σέλβα Αλµάδα (Έντρε Ρίος, 1973), σύγχρονη κλασική συγγραφέας της Αργεντινής, αναµετριέται µε συγγραφείς όπως ο Ουίλιαµ Φόκνερ κι ο Χουάν Ρούλφο, η Κάρσον Μακ Κάλερς κι η Φλάνερι Ο’Κόνορ. Έγινε διεθνώς γνωστή το 2015, µε τα βιβλία Ο άνεµος που σαρώνει, Ladrilleros και ∆εν είναι ποτάµι. Το πρώτο της βιβλίο, Ο άνεµος που σαρώνει (Εκδόσεις Κλειδάριθµος), σάρωσε όχι µόνο τις πωλήσεις αλλά και τα εγκώµια των κριτικών, µεταφράστηκε σε 12 γλώσσες, µεταφέρθηκε στο θέατρο, στη µεγάλη οθόνη, έγινε όπερα στο Ρίο ντε λα Πλάτα και το 2019 τιµήθηκε µε το First Book Award Festival International of Edinburgh. Η συγγραφέας βρέθηκε στη βραχεία λίστα για το βραβείο Tigre Juan µε το βιβλίο της Ladrilleros, όπως επίσης και για τα βραβεία Rodolfo Walsh & Vargas Llosa µε το Chicas Muertas. Το ∆εν είναι ποτάµι συµπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα για το ∆ιεθνές Βραβείο Booker 2024.