Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Ο Αλέξης Σταμάτης επιστρέφει με ένα μυθιστόρημα γεμάτο συμβολισμούς και αλληγορία, όπου η σιωπή και η πίστη, ο φόβος και η ελπίδα, συγκρούονται σε ένα σκηνικό φαινομενικά απλό, ένα απομονωμένο ορεινό χωριό. Στο «Παιδί και ο Άγγελος» η πλοκή ξεκινά ήρεμα, με τον αναγνώστη να παρακολουθεί την καθημερινότητα μιας κοινότητας που μοιάζει να έχει μείνει έξω από τον χρόνο. Αυτή η ηρεμία όμως ανατρέπεται όταν εμφανίζονται δύο ξένοι. Ένας άντρας που προσφέρει δίχως αντάλλαγμα και ένα βουβό παιδί που κουβαλά ένα μυστήριο.

Η άφιξή τους λειτουργεί σαν καταλύτης. Οι κάτοικοι, αρχικά επιφυλακτικοί, αρχίζουν να αμφιβάλλουν, να γίνονται καχύποπτοι και τελικά να φοβούνται. Η παρουσία τους αποκαλύπτει ρωγμές στο κοινωνικό και ιδεολογικό οικοδόμημα του χωριού. Όλα όσα έμοιαζαν αμετάβλητα, ξαφνικά αμφισβητούνται. Ο συγγραφέας χειρίζεται αυτό το κλίμα με μαεστρία, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα που φλερτάρει με το μυστικιστικό, αλλά παραμένει βαθιά ανθρώπινη.

Το μυθιστόρημα είναι κατεξοχήν φιλοσοφικό. Θέτει ερωτήματα γύρω από την έννοια της πίστης, της συλλογικότητας, αλλά και του φόβου απέναντι στο διαφορετικό. Μέσα από τη σιωπή του παιδιού και τη γενναιοδωρία του «Άγγελου», ο Σταμάτης δείχνει πόσο εύθραυστες είναι οι βεβαιότητες μιας κοινωνίας, αλλά και πόσο εύκολα το άγνωστο μπορεί να μετατραπεί σε απειλή.

Η γλώσσα του είναι λιτή και δυνατή, με σκόπιμα επαναλαμβανόμενους ρυθμούς που θυμίζουν παραβολή ή θρησκευτικό κείμενο, ενισχύοντας το αλληγορικό στοιχείο. Ταυτόχρονα, οι χαρακτήρες, αν και δεν έχουν πάντα έντονη ατομικότητα, λειτουργούν ως συλλογικά σύμβολα. Εκπροσωπούν μια κοινωνία που πρέπει να αποφασίσει αν θα παραμείνει φοβική ή αν θα ανοιχτεί στο καινούριο.

Το βιβλίο δεν διαβάζεται σαν μια απλή ιστορία, αλλά σαν μια παραβολή για τον άνθρωπο. Πώς αντιδρά απέναντι σε εκείνον που προσφέρει δίχως να ζητά, πώς αντιμετωπίζει την αθωότητα, πώς αφήνει τον φόβο να κυριαρχήσει. Η ένταση κορυφώνεται σταδιακά, όχι μέσα από έντονη δράση, αλλά μέσα από την εσωτερική διάλυση του χωριού.

Η ατμόσφαιρα που δημιουργεί ο συγγραφέας, γεμάτη μυστήριο και υπόγεια ένταση, κάνει τον αναγνώστη να θέλει να μείνει λίγο παραπάνω μέσα στο χωριό και στους ανθρώπους του. Η αλληγορική διάσταση της ιστορίας, αφήνει χώρο για ερμηνείες και προκαλεί τη σκέψη. Με την απλή του γλώσσα αλλά και πίσω από τις λέξεις, μιλάει για πράγματα που μας αγγίζουν όλους, την εμπιστοσύνη, τον φόβο, τη συλλογικότητα, την πίστη.

Δεν είναι ένα βιβλίο που θα το πάρεις παραλία για «ανάλαφρη» ανάγνωση. Θέλει τον χρόνο του, θέλει διάθεση να μπεις σε αυτή την αλληγορική ατμόσφαιρα και να στοχαστείς. Αν το αφήσεις να σε παρασύρει, όμως, θα σου μείνει.

Το «Παιδί και ο Άγγελος» είναι ένα βιβλίο που διαβάζεται σαν παραβολή για την ανθρώπινη φύση και τον φόβο απέναντι στο άγνωστο. Δεν προσφέρει απαντήσεις, αλλά γεννά ερωτήματα. Και αυτό είναι ίσως η μεγαλύτερη δύναμή του. Ότι σε βάζει να κοιτάξεις μέσα σου και να αναρωτηθείς πώς θα αντιδρούσες εσύ αν έπρεπε να αντιμετωπίσεις το «διαφορετικό». Ένα μυθιστόρημα που αξίζει να διαβαστεί αργά, με προσοχή και ανοιχτό μυαλό.

 

Εκδόσεις Μεταίχμιο

 

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Αλέξης Σταμάτης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο ΕΜΠ και έκανε μεταπτυχιακά Αρχιτεκτονικής και Κινηματογράφου στο Λονδίνο. Έχει γράψει συνολικά τριάντα πέντε βιβλία. Μεταξύ των έργων του χαρακτηριστικά είναι τα μυθιστορήματά του Μπαρ Φλωμπέρ, Βίλα Κομπρέ και το αυτοβιογραφικό του βιβλίο Υπήρξα τόσοι άλλοι. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε εννέα γλώσσες. Θεατρικά του έργα έχουν ανέβει σε πολλά θέατρα της Αθήνας, συμπεριλαμβανομένου του Εθνικού Θεάτρου και του Θεάτρου Τέχνης. Είναι τακτικός αρθρογράφος στο Βήμα από το 2017.