Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Οι Ιρλανδοί συγγραφείς κι εγώ έχουμε μια εξαιρετική σχέση, μπορώ να πω. Ακόμα περισσότερο αν έχουν κερδίσει ή ήταν υποψήφιοι για κάποιο βραβείο Booker και το μικρό τους όνομα είναι Paul (βλ. Paul Lynch και «Το τραγούδι του προφήτη»)! Έρχομαι και σήμερα λοιπόν με ένα βιβλίο στην κατηγορία βραβευμένα ή υποψήφια για βραβείο και θα προσπαθήσω να βρω έναν τρόπο να σας εξηγήσω τη σχέση που έχω με τους λογοτέχνες της πολυπαθούς Ιρλανδίας και γιατί αγαπώ τόσο πολύ τη γραφή τους!

Βρισκόμαστε σε μια μικρή επαρχιακή πόλη κανένα δίωρο έξω από το Δουβλίνο και γνωρίζουμε μια οικογένεια που γενικά θεωρείται ότι είναι από τις καλοστεκούμενες στην πόλη. Έρχεται όμως η οικονομική κρίση και όλα τα προβλήματα που ήταν κρυμμένα κάτω από την επιφάνεια ξαφνικά πετάγονται έξω και διογκώνονται. Πρώτη γνωρίζουμε την Κας, τη μεγάλη κόρη της οικογένειας που είναι στην τελευταία τάξη του σχολείου και ετοιμάζεται όλο χαρά να απομακρυνθεί από τη μικρή πόλη και να πάει στο Δουβλίνο μαζί με την κολλητή της την Ιλέιν. Και στη συνέχεια, γνωρίζουμε ολόκληρη την οικογένεια και βλέπουμε την κατάσταση από την οπτική του καθενός.

Ο Ντίκι Μπαρνς, ο πατέρας, κληρονόμησε την αντιπροσωπεία αυτοκινήτων από τον πατέρα του, ενώ ο ίδιος είχε άλλα όνειρα. Όταν σπούδαζε στο Τρίνιτι στο Δουβλίνο, ο μικρότερος αδερφός του ο Φρανκ, το καμάρι ολόκληρης της πόλης, ήταν αυτός που είχε πιο ενεργό ρόλο στην οικογενειακή επιχείρηση. Όμως ο Φρανκ σκοτώθηκε και τα όνειρα του Ντίκι ανατράπηκαν. Τελικά γύρισε πίσω, ανέλαβε τα καθήκοντά του στην αντιπροσωπεία, παντρεύτηκε την Ιμέλντα και έκαναν την Κας και τον Πι Τζέι. Η Ιμέλντα ήταν κάποτε μια καλλονή, ακόμα είναι για την ακρίβεια, κανείς δεν το αμφισβητεί. Ακόμα και τώρα, θα μπορούσε να βρει άνετα δουλειά σαν μοντέλο.

Μόνο που αυτή η ιστορία που σας είπα παραπάνω, είναι απλά αυτό που βλέπουν οι άλλοι. Είναι όσα αφήνουν να φανούν τα μέλη της οικογένειας. Γιατί κανείς δε θέλει τα μυστικά του να βγαίνουν στη φόρα, και αυτή είναι μια αιτία για να πάρει κανείς πολλές λάθος αποφάσεις στη ζωή του. Και στο συγκεκριμένο βιβλίο, έχουμε κάμποσες από αυτές. Θα μπορούσε να μη συμβεί αυτό, αν οι χαρακτήρες του ήταν ψεύτικοι και τέλειοι, όμως για πόση τελειότητα να γράψει κανείς σε 800 κάτι σελίδες; Όχι. Σε ένα τέτοιο κείμενο, περιμένει κανείς να διαβάσει πολλά, ίσως και κάποιες υπερβολές. Και κάποιες, κατ’ εμένα πάντα, τις έχει. Ίσως κάποια θέματα να μην είχαν λόγο να θιχτούν σε ένα βιβλίο που πραγματικά αγγίζει τόσα πολλά, όμως μπορώ να καταλάβω πως ο συγγραφέας θέλει να τονίσει κάποια κακώς κείμενα.

Η μικρή επαρχιακή πόλη έχει πολλά καλά και πολλά άσχημα. Όλοι γνωρίζονται μεταξύ τους και αυτό σημαίνει πολλά. Πολλοί θα είναι αυτοί που θα βοηθήσουν τους γείτονες και τους γνωστούς, ειδικά σε μια καταστροφή όπως είναι μια πλημμύρα. Όμως παράλληλα, δεν είναι λίγοι που γνωρίζουν το παρελθόν και από που προέρχεται ο καθένας. Όπως δεν είναι λίγοι αυτοί που θα περιμένουν πολλά από εσένα όταν έχεις αποδείξει ότι έχεις ένα κάποιο ταλέντο. Πολλοί θα σε κρίνουν για τα λάθη που θα κάνεις, γιατί σε γνωρίζουν και θα περίμεναν περισσότερα από εσένα. Το βάρος της γνώμης των άλλων, κοινώς, είναι τεράστιο. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο όμως, τα πράγματα μπορούν να γίνουν χειρότερα.

Ειδικά αν προέρχεσαι από μια οικογένεια με έφεση στη βία, όπου δεν έχεις λόγο και πρέπει πάντα να ευχαριστείς τους άλλους, διαφορετικά θα το πληρώσεις. Ειδικά εάν δεν μπόρεσες ποτέ να κάνεις τη ζωή που θα ήθελες, αυτή από την οποία πήρες μια μικρή γεύση, δίπλα σε ένα άτομο που σε αγαπάει και δε σε κρίνει, που το αγαπάς και νιώθεις ελεύθερος να είσαι ο εαυτός σου μαζί του. Ειδικά, αν στην οικογένειά σου υπάρχουν πολλά μυστικά, πράγματα για τα οποία δε ρώτησες ποτέ, δεν έμαθες, δεν μπήκε κανείς στον κόπο να σου πει.

Ο Murray εξερευνά πολλά θέματα σε αυτό το βιβλίο. Από την ενδοοικογενειακή βία και τα μυστικά, μέχρι την αναζήτηση της σεξουαλικής ταυτότητας και τους κινδύνους του διαδικτύου. Μας λέει ουσιαστικά, πως, «αν χαθεί η μπάλα» πολλά άλλα χάνονται μαζί της. Κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την εφηβεία και το πόσο σημαντικό είναι να έχουμε μια υγιής σχέση εμπιστοσύνης με τα παιδιά μας. Και πως για να το πετύχουμε αυτό, χρειάζεται και να μιλάμε μαζί τους αλλά και να τα ακούμε. Η καθημερινότητα και τα δικά μας προβλήματα πολλές φορές κάνουν τα πάντα θολά γύρω μας και δε βλέπουμε τα σημαντικά. Όμως, όταν δεν αγαπάς τον εαυτό σου, όταν δεν συμπαθείς τον άνθρωπο που έχεις γίνει, όταν δεν ξέρεις ποια είναι η θέση σου στον κόσμο, πώς θα καταφέρεις να μεγαλώσεις ανθρώπους υπεύθυνους, με αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση;

Το συμπέρασμα για μένα είναι πως «Το τσίμπημα της μέλισσας» δίκαια ήταν στη βραχεία λίστα για το βραβείο Booker 2023!

 

Εκδόσεις Ψυχογιός

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Ο ΠΟΛ ΜΑΡΕΪ γεννήθηκε το 1975 στο Δουβλίνο. Σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Τρίνιτι κι έκανε μεταπτυχιακό στη δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο της Ιστ Άνγκλια. Έχει γράψει άλλα τρία μυθιστορήματα: An Evening of Long Goodbyes (2003), Skippy Dies (2010), The Mark and the Void (2015), όλα είτε βραβευμένα είτε στις μακρές ή βραχείες λίστες για τα σημαντικότερα λογοτεχνικά βραβεία. Έγραψε επίσης το σενάριο για την ιρλανδική ταινία Metal Heart το 2018. Το τελευταίο του βιβλίο, ΤΟ ΤΣΙΜΠΗΜΑ ΤΗΣ ΜΕΛΙΣΣΑΣ, ήταν στη βραχεία λίστα του Βραβείου Booker για το 2023, κέρδισε το Ιρλανδικό Βραβείο ως Βιβλίο της Χρονιάς 2023, και το Χρυσό Βραβείο Nero για το 2023. Επίσης συμπεριλήφθηκε στον κατάλογο των New York Times (μαζί με άλλα τέσσερα βιβλία) ως τα Καλύτερα Μυθιστορήματα του 2023.