Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Η Πάτι Σμιθ αγαπάει τον καφέ, την Polaroid της, τους μεγάλους καλλιτέχνες και ονειρεύεται ένα δικό της καφέ που ποτέ δεν μπόρεσε να έχει. Λατρεύει τα βιβλία, τις αστυνομικές σειρές και τις γάτες που γεμίζουν το σπίτι της.

Ο αγαπημένος της Φρέντι ήταν ορόσημο στη ζωή της. Μαζί συζητούσαν ή κάθονταν παρέα σε ένα τραπέζι χωρίς να μιλούν. Εκείνος να πίνει τις μπίρες του και η Πάτι τον καφέ της. Τα ταξίδια που κάνανε μαζί, αλλά και όσα έκανε μόνη της, θα μείνουν χαραγμένα για πάντα στη μνήμη της και θα τα μεταφέρει στο χαρτί με μεγάλη ευκολία, ενώ πίνει τον αγαπημένο της καφέ στο καφέ ‘Ino.

Η Πάτι διαβάζει, ακούει, θυμάται, παρακολουθεί κι ο αναγνώστης είναι εκεί σε μια γωνία του μυαλού της, έχοντας όλα αυτά σε πρώτο πλάνο, βλέποντας μέσα από τα μάτια της και σκεπτόμενος με τη δική της σκέψη. Όσα τη βασανίζουν και όσα της δίνουν χαρά ή έστω κάποια ικανοποίηση, είναι εδώ μπροστά του. Η ταλαντούχα καλλιτέχνης αφήνεται γυμνή, χωρίς πέπλα να κρύβουν κάτι από την ψυχή της, ανοίγεται και μιλάει για όσα θα μπορούσε να μιλήσει μόνο με τον εαυτό της, για όσα έχει κρυμμένα στη σκέψη της. Δεν φοβάται και δεν κρύβεται. Είναι ανοιχτή σαν βιβλίο και ξεκάθαρη σαν τον καθάριο ουρανό που σε αφήνει να δεις μέχρι τα βάθη του το γαλάζιο χρώμα που τον καλύπτει, χωρίς σύννεφα να σου κρύβουν τον ήλιο και τα πετούμενά του.

“Δεν είναι εύκολο να γράφεις για το τίποτα.”

Κι όμως η Πάτι μπορεί και γράφει τόσα για το τίποτα και το φιλοσοφεί. Μέσα από το στοχασμό για τα απλά και τα περίπλοκα και όλα αυτά που βρίσκονται γύρω της, δημιουργεί. Φτιάχνει ποιήματα με τα πιο απλά υλικά ή για τους ανθρώπους που αγαπάει ή θαυμάζει. Διηγείται τα όνειρά της και προσπαθεί να καταλάβει τι σημαίνουν και ποιος είναι ο καουμπόι που κυριαρχεί σε αυτά και της μιλάει και την καθοδηγεί.

Η ανάγνωση του M Train είναι εμπειρία ζωής. Η μεγάλη μουσικός, ποιήτρια, ακτιβίστρια, άνθρωπος, Πάτι Σμιθ έχει πολλά να μάθει στον αναγνώστη. Από το πως να εκτιμάει τα πιο μικρά κι ασήμαντα στη ζωή, μέχρι του πως να σκέφτεται, να εκτιμά καταστάσεις από διαφορετικές σκοπιές, να αντιδρά. Μια καλλιτέχνης που αγαπάμε και λατρεύουμε, χρόνια τώρα.

 

Εκδόσεις Κέδρος / Public / Ianos

 

Η Πάτι Σμιθ – τραγουδίστρια, μουσικός, ποιήτρια και ακτιβίστρια – γεννήθηκε στο Σικάγο τον Δεκέμβριο του 1946. Επηρεασμένη από τον Μπομπ Ντίλαν, τον Αρθούρο Ρεμπό, τον υπαρξισμό και την μπιτ λογοτεχνία, το 1967 εγκαταστάθηκε στη Νέα Υόρκη και αναμίχθηκε με τους καλλιτεχνικούς underground κύκλους της πόλης. Ασχολήθηκε με την ποίηση και το θέατρο (έγραψε ένα θεατρικό μαζί με τον Σαμ Σέπαρντ) και άρχισε να επεξεργάζεται την ιδέα του συνδυασμού της ποίησης με τη μουσική του ροκ εν ρολ. Γι’ αυτόν τον σκοπό, το 1974 σχημάτισε το Patti Smith Group σε συνεργασία με τον κιθαρίστα Λένι Κέι. Η Πάτι Σμιθ συνδεόταν στενά με τον διάσημο φωτογράφο Ρόμπερτ Μέιπλθορπ, ο οποίος την απαθανάτισε στο εξώφυλλο του πρώτου της άλμπουμ, Horses (1975), που από πολλούς μουσικοκριτικούς θεωρείται το πρώτο πανκ-ροκ άλμπουμ της δεκαετίας του 1970 και συγκαταλέγεται στις πιο έγκυρες λίστες με τα 100 καλύτερα άλμπουμ όλων των εποχών. Ακολούθησε μια σειρά από σπουδαίες δουλειές, που την καθιέρωσαν ως μία από τις σημαντικότερες ερμηνεύτριες, συνθέτριες και στιχουργούς στην Ιστορία: Radio Ethiopia (1976), Easter (1978), Wave (1979). Το 1980 εγκαταστάθηκε στο Ντιτρόιτ, όπου παντρεύτηκε τον Φρεντ Σόνικ Σμιθ, πρώην κιθαρίστα των MC5, με τον οποίο απέκτησε δύο παιδιά. Για μεγάλο διάστημα αφοσιώθηκε στην οικογένειά της και αποτραβήχτηκε από τη δισκογραφία. Επέστρεψε όμως στις ζωντανές εμφανίσεις και ηχογραφήσεις το 1988 με το Dream of Life. Από τότε έχει κυκλοφορήσει άλλα έξι άλμπουμ, με τελευταίο το Banga (2012).

Η πρώτη ποιητική συλλογή της Πάτι Σμιθ, με τον τίτλο Seventh Heaven, εκδόθηκε το 1972 και ακολούθησαν οι συλλογές Witt(1973), Babel (1978), Woolgathering (1992), The Coral Sea (1996), Auguries of Innocence (2005). Το ποιητικό έργο της έχει εκδοθεί και σε συγκεντρωτικές συλλογές. Το 2010 εκδόθηκε το αυτοβιογραφικό έργο της Just Kids και το 2015 το επίσης αυτοβιογραφικό M Train.

Εκτός από το ποιητικό και δισκογραφικό έργο της, η Πάτι Σμιθ έχει ασχοληθεί με επιτυχία και με τη ζωγραφική. Το 1973 πραγματοποίησε την πρώτη της ατομική έκθεση στο Gotham Book Mart της Νέας Υόρκης. Τα έργα της από την έκθεση Strange Messenger συγκεντρώθηκαν στον ομότιτλο τόμο το 2003.

Το 2005 το Υπουργείο Πολιτισμού της Γαλλίας τίμησε την Πάτι Σμιθ απονέμοντάς της τον τίτλο του Commandeur des Arts et des Lettres, που αποτελεί την ανώτατη καλλιτεχνική διάκριση στη Γαλλία. Το 2007 εισήχθη στο Rock and Roll Hall of Fame.

Από τις εκδόσεις Κέδρος κυκλοφορούν τα βιβλία της Πάτι και Ρόμπερτ (2015), που τιμήθηκε το 2010 με το Εθνικό Βραβείο ΗΠΑ, και M Train (2018).