Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

«Το γεράκι της Μάλτας» είναι ένα από τα πιο κλασσικά γνωστά νουάρ μυθιστορήματα όλων των εποχών. Έχει γραφτεί το 1929-1930 κι όμως δεν παύει να χάνει την αξία του όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Στα τέλη του 2017, οι εκδόσεις Μεταίχμιο τίμησαν τον Χάμετ με την επανέκδοση τεσσάρων κλασικών του βιβλίων σε μια πολύ όμορφη και γεμάτη χρώματα έκδοση. Ένα από αυτά τα βιβλία ήταν και «Το γεράκι της Μάλτας». Στις 352 σελίδες του ο αναγνώστης χάνεται στη νουάρ ατμόσφαιρα του Σαν Φρανσίσκο, την εποχή της ποτοαπαγόρευσης, λίγο μετά το μεγάλο κραχ, τότε που η Αμερική είχε κυλήσει σε μια μαύρη σελίδα στην ιστορία της, με το έγκλημα να ανθεί σε κάθε γωνιά της και τους ντετέκτιβ να ακολουθούν κατά πόδας.

Ο ντετέκτιβ Σαμ Σπέιντ δέχεται στο γραφείο του την επίσκεψη μιας νεαρής πελάτισσας που ζητά τη βοήθειά του. Εκείνη την ώρα, κι ενώ αναθέτει την υπόθεση παρακολούθησης στον συνάδελφό του, δεν περνάει καν από το νου του ο μπελάς στον οποίο μπαίνει αλλά ούτε και η άτυχη κατάληξη του συνάδελφού του.

Αυτό που πραγματικά βρίσκεται πίσω από την ιστορία που του έχει σερβίρει η νεαρή πελάτισσά του είναι ένας αληθινός θησαυρός. Ένα γεράκι φτιαγμένο από χρυσό και πετράδια που πολλοί ψάχνουν να βρουν και κανείς δεν ξέρει που είναι. Κανείς εκτός ίσως από την πελάτισσά του, που ενώ δείχνει μικρή, αθώα και απροστάτευτη, μάλλον είναι μια πρώτης τάξεως εγκληματίας.

Οι χαρακτήρες του Χάμετ είναι απολαυστικοί. Ο Σπέιντ που είναι και ο βασικός του χαρακτήρας, είναι ένας ακόμα ντετέκτιβ από αυτούς που ο Χάμετ λατρεύει να στήνει ιστορίες γύρω τους. Ο Σπέιντ είναι ψηλός, δυνατός, αρρενωπός και γενικά «δεν μασάει». Είναι ο τύπος που θα συνεργαστεί με την αστυνομία, για να τους δώσει στοιχεία, τους ενόχους ή και ότι άλλο χρειάζεται, αλλά δεν θα αφήσει τους υποστηρικτές του νόμου να του φορτώσουν κάτι που δεν έχει κάνει. Παράλληλα δεν θα διστάσει να μην παίξει με τους κανόνες αν πρόκειται να βγάλει άκρη με το χαμό που βρίσκει μπροστά του και απειλεί να τους καταπιεί όλους.

Η μοιραία γυναίκα είναι ένας ακόμα από τους βασικούς χαρακτήρες του συγκεκριμένου βιβλίου. Η όμορφη, αθώα, συμπαθητική κοπέλα που μπορεί να τυλίξει και τον πιο έμπειρο και πονηρό εγκληματία στο μικρό της δαχτυλάκι είναι κι αυτή κομμάτι της ιστορίας, και μάλιστα βασικό κομμάτι. Φυσικά και θα προσπαθήσει να εκμεταλλευτεί και τον ντετέκτιβ και θα τα καταφέρει μέχρις ενός σημείου. Όπως καταφέρνει να τη συμπαθήσουν όλοι όσοι τη γνωρίζουν και προσπαθούν να τη βοηθήσουν με τον ένα ή με τον άλλο τρόπο.

Ένα από τα δυνατά σημεία της ιστορίας είναι το γεράκι το ίδιο. Η ιστορία του πουλιού χάνεται βαθιά πίσω στα χρόνια των σταυροφοριών. Η ιστορία εμπλέκει μέχρι και τους Ιππότες του Ναού, το πιο πλούσιο τάγμα στην ιστορία του Χριστιανισμού, την εποχή που η Μάλτα βρισκόταν υπό Ισπανική κατοχή. Η ίδια η ιστορία του γερακιού έχει έναν αέρα ιστορίας και πλούτου που το καθιστά πρωτότυπο θησαυρό μυθικής αξίας.

«Το γεράκι της Μάλτας» έχει μεταφερθεί στη μεγάλη οθόνη με πιο γνωστή την ταινία που προβλήθηκε το 1941 με πρωταγωνιστή τον Χάμφρεϊ Μπόγκαρντ στο ρόλο του Σαμ Σπέιντ.

Εκδόσεις Μεταίχμιο / Public / Ianos / Greekbooks.gr

Λίγα λόγια για τον συγγραφέα

Ο Dashiell Hammett (Ντάσιελ Χάµετ) γεννήθηκε στο Μέριλαντ των ΗΠΑ το 1894. Γιος του Ρίτσαρντ Χάµετ και της Άνι Μποντ Ντάσιελ, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το σχολείο στα δεκατέσσερά του, προκειµένου να βοηθήσει οικονοµικά την οικογένειά του. Έκανε διάφορες δουλειές και κατέληξε να εργάζεται ως ιδιωτικός ντετέκτιβ στο Πρακτορείο Πίνκερτον.
Η πρώτη του αστυνοµική ιστορία, την οποία υπέγραψε µε το ψευδώνυµο Πίτερ Κόλινσον, δηµοσιεύτηκε στο περιοδικό Black Mask τον Οκτώβριο του 1923. Πρωταγωνιστής των αστυνοµικών µυθιστορηµάτων του που ακολούθησαν (Ο κόκκινος θερισµός ήταν το πρώτο) ήταν ο Κοντινένταλ Οπ, ένας αρχετυπικός ντετέκτιβ. Το 1929 ο Χάµετ δηµιούργησε έναν νέο ήρωα, τον Σαµ Σπέιντ, τον πρωταγωνιστή του θρυλικού Γερακιού της Μάλτας. Το συγκεκριµένο βιβλίο έχει συναρπάσει πολλές γενιές αναγνωστών, ενώ θρυλική είναι η µεταφορά του στη µεγάλη οθόνη (πρώτη φορά το 1931). Έως το 1934 εξέδωσε επίσης τα µυθιστορήµατα: Η κατάρα των Ντέιν, Γυάλινο κλειδί και Ο αδύνατος άντρας. Έκτοτε δεν κυκλοφόρησε κανένα άλλο µυθιστόρηµά του, αλλά έγραψε σενάρια για τον κινηµατογράφο (µεταξύ των οποίων και η διασκευή του Γυάλινου Κλειδιού).
Ασχολήθηκε έντονα µε τον πολιτικό ακτιβισµό, και το 1937 έγινε µέλος του Κοµµουνιστικού Κόµµατος. Με την υγεία του σοβαρά επιβαρυµένη από το αλκοόλ και το κάπνισµα, ζώντας τα τελευταία χρόνια του ως ερηµίτης, πέθανε στη Νέα Υόρκη, στις 10 Ιανουαρίου του 1961.