Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Τέτοιες μέρες θυμόμαστε τα δεινά των Ελλήνων κάτω από τον Τουρκικό ζυγό και τη μεγάλη και αιματηρή επανάσταση που μας χάρισε αυτό που σήμερα ονομάζουμε ελεύθερη πατρίδα. Σε εκείνα τα χρόνια επιχειρεί να μας επιστρέψει και ο Φαίδων Κυριακού με το μυθιστόρημά του «Η Γκιλοτίνα του Ναυπλίου».
Η ιστορία ξεκινάει το 1872 στις φυλακές του Ναυπλίου, το γνωστό Μπούρτζι. Σε αυτό, το αθλιότερο δεσμωτήριο της χωράς περιμένει την εκτέλεσή του ο Πάρις Πρεβώ. Ξέρει πως αν όχι την επομένη το ξημέρωμα, τότε μια μέρα μετά, θα έρθει η ώρα να συναντήσει το θάνατο κάτω από τη βαριά λεπίδα της λαιμητόμου. Η αναμονή είναι πολύ δύσκολη, μέχρι που ένας ακόμα θανατοποινίτης, ο Λιανός, έρχεται στο κελί του. Οι δυο τους δεν έχουν κάτι κοινό, πέρα από την καταδίκη τους. Βλέπουν το τέλος να πλησιάζει και το αντιμετωπίζουν ο καθένας με το δικό του τρόπο αλλά και οι δύο μαζί βυθισμένοι στις αναμνήσεις της ζωής τους.
Προσπαθώντας να αντέξουν τις ώρες της αναμονής και να ξορκίσουν το τέλος, ξεκινούν μια αναδρομή στο παρελθόν, περιγράφοντας ο καθένας τη ζωή που έζησε στον άλλον. Μια ο ένας πιάνει το κουβάρι της ιστορίας του, μια ο άλλος, προσπαθώντας να βγάλουν από μέσα τους, να μοιραστούν όλα όσα τους έφτασαν στο σημείο που σήμερα βρίσκονται. Μέσα από της αφηγήσεις τους αναθυμούμαστε το παρελθόν της χώρας μας, την ηρωική επανάσταση, τα πολιτικά παιχνίδια και τις προδοσίες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε διάφορες στιγμές του αγώνα, αλλά ακόμα θυμούμαστε τους Έλληνες του εξωτερικού και τη συμβολή του από απόσταση, τον φιλελληνισμό που έδωσε πόρους αλλά και μαχητές στον αγώνα, τους καλλιτέχνες που με τον τρόπο τους έβαλαν το λιθαράκι τους να μη σβήσει η φλόγα του φιλελληνισμού στην Ευρώπη και να δοθεί η ώθηση που χρειάζονταν οι μεγάλες δυνάμεις ώστε να συνδράμουν στον αγώνα των Ελλήνων για την ελευθερία.
Ο συγγραφέας με ένα λόγο ώριμο και μεστό, βάζει τον αναγνώστη μέσα στην αφήγηση και του δίνει την ευκαιρία να ζήσει δυο ζωής. Αυτή του Πάρι και αυτή του Λιανού. Και οι δύο γεννήθηκαν και μεγάλωσαν, μέχρι κάποιο ηλικία, διαφορετική ο καθένας τους, στα νησιά της Ελλάδας. Ο ένας στη Μήλο και ο άλλος στη Χίο. Ο ένας είχε την ευκαιρία να συμμετέχει σε ένα ιστορικό γεγονός και να ταξιδέψει πέρα από τα όρια του μικρού νησιού του και με προορισμό μια μεγάλη πόλη της Ευρώπης, ενώ ο άλλος, στην τρυφερή ηλικία των οχτώ χρόνων έζησε μια από τις μεγαλύτερες καταστροφές της επανάστασης, τη σφαγή της Χίου. Ένα γεγονός που αποτυπώθηκε στον πολύ γνωστό πλέον πίνακα του Ντελακρουά, αυτόν που υπήρχε και στα σχολικά μας εγχειρίδια, και έγινε η αφορμή να αρχίσει και η δεύτερη αφήγηση, από πλευράς Λιανού.
Όταν ο άνθρωπος έρχεται αντιμέτωπος με το θάνατό του δεν έχει τίποτα να φοβηθεί, παρά μόνο για τους ανθρώπους που αφήνει πίσω του. Όταν όμως έρχεται αντιμέτωπος με το θάνατο των ανθρώπων που αγαπάει, τότε χάνει την ίδια τη ζωή.
Η έρευνα που έχει κάνει ο συγγραφέας φαίνεται σε κάθε πτυχή της ιστορίας. Από την ανακάλυψη του αγάλματος της Αφροδίτης της Μήλου, που αποτελεί το κίνητρο για να φύγει ο Πάρις από τη Μήλο, μέχρι και το τραγικό γεγονός που διέσυρε τη χώρα μας στο εξωτερικό, είναι όλα ιστορικά τεκμηριωμένα. Και μάλιστα, το χρονικό περιθώριο της κάθε ιστορίας έχει στηθεί με τρόπο τέτοιο ώστε να προκύψει τελικά μια σύγκλιση ανάμεσα στις δύο αφηγήσεις, τέτοια που οι αφηγητές δεν το περίμεναν μέχρι την τελευταία τους νύχτα. Ο αναγνώστης μπορεί από ένα σημείο και μετά να υποθέσει αυτή τη σύγκλιση, όμως αυτό δεν είναι αρνητικό για το βιβλίο αφού η αφήγηση είναι τέτοια που δίνει περισσότερα στοιχεία για το ίδιο το γεγονός και επιβεβαιώνει τις υποθέσεις.
Τα συναισθήματα όμως που δημιουργούνται εν αναμονή της εκτελεστικής πράξης αλλά και κατά τη διάρκειά της δεν τα βλέπουμε συχνά. Οι τελευταίες σελίδες του βιβλίου ήταν και οι πιο δυνατές.
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Ο Φαίδων Κυριακού γεννήθηκε στην Αθήνα το 1990. Είναι διδάκτωρ Εμβιομηχανικής του Πανεπιστημίου Strathclyde στη Γλασκόβη και σήμερα εργάζεται στη Σκοτία ως μεταδιδακτορικός ερευνητής καρδιαγγειακών μοσχευμάτων.
Παράλληλα ασχολείται ενεργά με την ποίηση και έχει εκδώσει δύο παιδικά βιβλία: Η σούπα της σοφίας (εκδ. Μεταίχμιο, 2015) και Όνειρο Χριστουγέννων (εκδ. Μάρτης, 2019).
Η γκιλοτίνα του Ναυπλίου είναι το πρώτο του μυθιστόρημα.
Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του συγγραφέα: www.faidonkyriakou.com
