Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Είναι γνωστό ότι λατρεύω τα ιστορικά μυθιστορήματα και όσα έχουν να κάνουν με τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο έχουν μια ιδιαίτερη θέση στην καρδιά μου. Αν δε συνδέονται και με τη βόρεια Αφρική ή τη Μέση Ανατολή, είναι απλά άλλος ένας λόγος να το διαβάσω. Αυτή τη φορά, ταξίδεψα στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου, ένα μέρος γνωστό από την παλιά και αγαπημένη ομώνυμη ταινία και ένα σημαντικό και στρατηγικό κομμάτι του πολέμου. Η Καζαμπλάνκα, όπως πολλοί από εμάς πιθανόν δεν γνωρίζουν, ήταν ένας τόπος συγκέντρωσης προσφύγων.
Ως Γαλλική αποικία, το Μαρόκο φιλοξένησε πολλούς Γάλλους που αποφάσισαν να απομακρυνθούν από την Ευρώπη για να σωθούν από τα δεινά του πολέμου. Μία από τις πολλές οικογένειες που βρέθηκε στην Καζαμπλάνκα με σκοπό την «απόδραση» στην Αμερική, ήταν και η οικογένεια Ντιβάλ. Η μικρή κόρη της οικογένειας που βρέθηκε εκεί το 1941, η Ζοζί, έγραψε όλη τους την περιπέτεια στο δερματόδετο ημερολόγιο που της χάρισε ο πατέρας της. Ήταν ένας τρόπος για να κρατήσει τους εφιάλτες της μακριά, αποτυπώνοντάς τους στο χαρτί και κάνοντάς το στα αγγλικά, αντί για τα γαλλικά, έκανε και την απαραίτητη εξάσκηση στη γλώσσα που θα χρησιμοποιούσε, όταν επιτέλους κατάφερναν να πάρουν τις βίζες τους και να απομακρυνθούν από τον πόλεμο στην ασφάλεια της Αμερικής.
Σχεδόν 70 χρόνια μετά, το 2010, η Ζόι φτάνει στην Καζαμπλάνκα. Ο άντρας της ανέλαβε μια νέα θέση στην εταιρεία που δουλεύει, που τους οδήγησε να μετακομίσουν στο σπίτι που κάποτε έμενε η οικογένεια Ντιβάλ. Αυτό το ταξίδι θα ήταν μια ευκαιρία να σώσουν το γάμο τους, όμως φαίνεται πως ο Τομ συνεχίζει να δουλεύει μέχρι αργά, όπως έκανε και στην Αγγλία και η Ζόι δεν έχει και πολλές ασχολίες. Κάτω από μια από τις σανίδες της σοφίτας, θα βρει το ημερολόγιο της Ζοζί και το κουτί με τους θησαυρούς της και θα ταξιδέψει μαζί της στο χρόνο, διαβάζοντας όλες τους τις περιπέτειες όπως τις αποτύπωσε η δεκατριάχρονη Ζοζί. Παράλληλα, η Ζόι θα βρει ένα σκοπό στη ζωή της, βοηθώντας γυναίκες και παιδιά που έφυγαν από την πατρίδα τους, τα βάσανα, τον πόλεμο και τις κακουχίες, για να βρουν μια καλύτερη ζωή στην Ευρώπη, αλλά ακόμα δεν έχουν φτάσει εκεί.
Το βιβλίο αυτό είναι κάτι παραπάνω από ένα ακόμα βιβλίο για τον πόλεμο. Μιλάει για τους πρόσφυγες του τότε, αλλά και για τους πρόσφυγες του τώρα. Το πόσο είμαστε όλοι συγκινημένοι από όσα πέρασαν οι άνθρωποι στα χέρια του Χίτλερ, γιατί αυτό έχουμε διδαχθεί από τα βιβλία της ιστορίας στο σχολείο, από τα ιστορικά μυθιστορήματα, τις ταινίες και τα ντοκιμαντέρ. Όμως δε βλέπουμε τι συμβαίνει τώρα σε ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο που περνάνε τα ίδια και χειρότερα από τους διάφορους πολέμαρχους. Ιδιαίτερα τους ανθρώπους της Αφρικής και της Συρίας, τα παιδιά ενός κατώτερου Θεού, λες και φταίνε οι ίδιοι για όσα παθαίνουν, αφού δεν είναι δυτικοί, πολιτισμένοι, μορφωμένοι. Λες και ήταν επιλογή τους να γεννηθούν σε μια φτωχή χώρα, σε μια εμπόλεμη ζώνη, σε παλιές αποικίες των δυτικών που έκλεψαν τον πλούτο της χώρας και την άφησαν να ρημάξει. Δε θα το παραδεχτεί κανείς αλλά οι εμφύλιες συρράξεις και οι μάχες ανάμεσα στους πολέμαρχους των διάφορων αφρικανικών φυλών, όλη αυτή η αστάθεια που επικρατεί στις χώρες της Μέσης Ανατολής και του Τρίτου Κόσμου, εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μεγάλων δυνάμεων και παλιών αποίκων, μιας και όσο δεν υπάρχει ειρήνη, δεν μπορεί να υπάρξει και ευημερία για αυτά τα κράτη. Και άρα ποτέ δε θα καταφέρουν να ανεξαρτητοποιηθούν τόσο, ώστε να μην χρειάζονται τη βοήθεια των πλούσιων και των δυνατών.
Όπως η Ζόι κατάφερε να φέρει τη χαρά και περισσότερη βοήθεια σε εκείνο το κέντρο γυναικών, έτσι κι εμείς θα μπορούσαμε από την πλευρά μας να δούμε τι μπορούμε να κάνουμε και να μην είμαστε όπως η Σουζέτ που πιστεύει πως όποιος δεν έχει τέλεια εμφάνιση δεν είναι άξιος προσοχής.
Αν θέλετε να διαβάσετε δυο συγκινητικές ιστορίες, τόσο διαφορετικές μεταξύ τους, αλλά που έχουν και πολλά κοινά, αν θέλετε να διαβάσετε για τις ομορφιές της Καζαμπλάνκα και του Μαρόκου και για την καλοσύνη των ανθρώπων, διαβάστε αυτό το βιβλίο!
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Φιόνα Βάλπι γεννήθηκε στο Ηνωμένο Βασίλειο και το 2007 εγκαταστάθηκε στη Γαλλία, όπου έζησε επτά χρόνια. Η αγάπη της για τις δύο αυτές χώρες, τους ανθρώπους και τις ιστορίες τους αναβλύζει από τα βιβλία που έχει γράψει.
Αντλεί έμπνευση από τις ιστορίες δυνατών γυναικών, ιδιαίτερα κατά τα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και η σχολαστική ιστορική της έρευνα εμπλουτίζει τη γραφή της με μια υποβλητική αίσθηση του χρόνου και του τόπου. Ανάμεσα στα βιβλία που έχει γράψει συγκαταλέγονται τα εξής: The Dressmaker’s Gift, The Skylark’s Secret, The Beekeeper’s Promise, Light Through the Vines. Σήμερα ζει στη Σκοτία με την οικογένειά της.
