Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Η Toni Morrison βασίστηκε στον αυτοσχεδιασμό της τζαζ για να γράψει το ομώνυμο βιβλίο. Δεν ήταν από την αρχή ξεκάθαρη η ροή των γεγονότων και της ιστορίας, αλλά άφησε τους ήρωές της ελεύθερους να την οδηγήσουν όπου εκείνη ήθελαν, όπως ο Miles Davis άκουγε τι έπαιζαν οι μουσικοί του και προς τα που κινούνταν, για να αυτοσχεδιάσει στο ίδιο ύφος το επόμενο σόλο.

 

“If there’s a book that you want to read, but it hasn’t been written yet, then you must write it.”

― Toni Morrison

 

Το Γενάρη του 1926, όταν ένα ευοίωνο μέλλον διαφαίνεται στον ορίζοντα, ο Τζο Τρέις, ένας μεσήλικας πωλητής καλλυντικών από πόρτα σε πόρτα, πυροβολεί τη νεαρή ερωμένη του σε ένα πάρτι. Η σύζυγός του, Βάιολετ, επιτίθεται στη νεκρή κοπέλα τη μέρα της κηδείας της, με σκοπό να τη βλάψει ακόμα περισσότερο. Μια ιστορία πάθους που θα μας παρασύρει στο παρόν και στο παρελθόν των ηρώων της, του Χάρλεμ σαν Πόλη, αλλά και της ίδιας της Αφροαμερικανικής κοινότητας και ιστορίας.

Η Morrison, εμπνέεται από μια φωτογραφία του βραβευμένου Αφροαμερικανού φωτογράφου James Van der Zee. Ο Van der Zee φωτογραφίζει την Πόλη, το Χάρλεμ την εποχή της αναγέννησής του, τότε που ακμάζει η αφροαμερικανική κουλτούρα και τέχνη. Στο βιβλίο του «The Harlem Book of the Dead» ο Van der Zee συμπεριλαμβάνει τη φωτογραφία μιας κοπέλας στο φέρετρό της. Την κοπέλα έχει σκοτώσει ο εραστής της σε σιγαστήρα σε ένα πάρτι. Κανείς δεν κατάλαβε τι ακριβώς έγινε, αφού και η κοπέλα η ίδια δεν τον ονομάτισε, παρά ζήτησε να την αφήσουν να ξεκουραστεί, δίνοντάς του έτσι χρόνο να απομακρυνθεί. Αυτή την ιστορία χρησιμοποιεί σαν αφορμή η συγγραφέας για να δημιουργήσει το βιβλίο το οποίο της χάρισε ουσιαστικά το Νόμπελ λογοτεχνίας, αφού το βιβλίο εκδόθηκε το 1992 και την αμέσως επόμενη χρονιά, το 1993, η Morrison βραβεύεται.

Το παρελθόν του Τζο αλλά και της Βάιολετ, ακόμα και της ίδιας της κοπέλας που δολοφονήθηκε, της Ντόρκας, έρχεται και φεύγει μέσα στη γραφή της Morrison, μεταφέροντας τον αναγνώστη από το παρόν στο παρελθόν και τούμπαλιν από τη μία παράγραφο στην άλλη. Η αναρχία της τζαζ είναι φανερή εδώ. Δεν υπάρχει συγκεκριμένο σχέδιο για το πως θα κινηθεί και δεν διαχωρίζεται η μία εποχή από την άλλη, δίνοντας έτσι μια ομιχλώδη υπόσταση στην πλοκή. Η ιστορία των κατοίκων αλλά και των υπόλοιπων αφροαμερικανών ξετυλίγεται όπως η Morrison τη γνώρισε από τις ιστορίες των γονιών της και όπως την έζησε και η ίδια.

 

Εκδόσεις Παπαδόπουλος / Public / Ianos

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:

H Τόνι Μόρισον γεννήθηκε το 1931 στο Λορέιν του Οχάιο. Εργάστηκε στον εκδοτικό οίκο Random House, δίδαξε επί πολλά χρόνια αμερικανική λογοτεχνία στα πανεπιστήμια Howard, Yale και Princeton και έγραψε διηγήματα, κριτικά δοκίμια και έντεκα μυθιστορήματα, από το Γαλάζια μάτια (1970) ως το Ο θεός να φυλάει το παιδί (2015). Έχει τιμηθεί με τα βραβεία National Book Critics Circle Award και Pulitzer. Το 1993 βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Ζει στη Νέα Υόρκη.