Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Η Χημεία ήταν το αγαπημένο μου μάθημα στο σχολείο. Όταν λοιπόν είδα ότι κυκλοφορεί ένα βιβλίο που ονομάζεται «Μαθήματα Χημείας» και έχει για ηρωίδα μια γυναίκα χημικό τη δεκαετία του ’60 ήξερα ότι θα το διαβάσω, ό,τι και να γίνει. Και το διάβασα. Μου πήρε μόλις κάτι πάνω από δυο μέρες για να διαβάσω και τις 608 σελίδες του, χωρίς καλά καλά να το καταλάβω! Κι αυτό γιατί η συγγραφέας του ξέρει πολύ καλά πως να μιλήσει κατευθείαν στους αναγνώστες της και να πει όσα θέλει να πει με ένα δικό της ιδιαίτερο τρόπο, όπως ακριβώς ιδιαίτερη είναι και η βασική χαρακτήρας του βιβλίου, η Χημικός Ελίζαμπεθ Ζοτ!
«Μερικές φορές σκέφτομαι» είπε εκείνη μιλώντας αργά «ότι, αν ένας άντρας αναγκαζόταν να περάσει μία μέρα ως γυναίκα στην Αμερική, δε θα τα έβγαζε πέρα ούτε μέχρι το μεσημέρι».
― Bonnie Garmus, Μαθήματα Χημείας
Η Ζοτ είναι μια γυναίκα που μεγαλώνει την κόρη της λιγάκι ανορθόδοξα. Το παιδί, στα τέσσερά του χρόνια γνωρίζει ήδη ανάγνωση και μάλιστα τα αναγνώσματά της είναι αρκετά προχωρημένα για την ηλικία της. Αυτό στο οποίο δυσκολεύεται είναι η προσαρμογή της στο σχολικό περιβάλλον και οι σχέσεις με παιδιά της ηλικίας της. Όμως κάπως έτσι δεν είναι και οι γονείς της; Η Ελίζαμπεθ Ζοτ και ο Κάλβιν Έβανς είναι δυο εξαιρετικοί επιστήμονες. Δύο φοβερά μυαλά που έτυχε να συναντηθούν στο ίδιο ερευνητικό κέντρο, το Ινστιτούτο Ερευνών Χέιστινγκς. Βέβαια η Ζοτ δεν έχει διδακτορικό, γιατί αναγκάστηκε να το εγκαταλείψει, όμως αυτό δε δυσκολεύει τους συναδέλφους της να θεωρούν ότι είναι καλύτεροι από εκείνη, ακόμα κι αν πολλές φορές αναγκάζονται να στραφούν στη Ζοτ για να κατανοήσουν κάτι σε σχέση με μια έρευνα ή να εντοπίσουν το σημείο λάθους στο πείραμά τους. Ο Έβανς από την άλλη έχει προταθεί δυο φορές για Νόμπελ και είναι όλα αυτά που έχουμε κατά καιρούς ακούσει για τους έξυπνους ανθρώπους. Είναι μνησίκακος, ακοινώνητος, μοναχικός, άγαρμπος, μπορεί να συζητάει μόνο για τη Χημεία ή την κωπηλασία, το αγαπημένο του χόμπι, όμως με τη Ζοτ τους δένει κάτι παραπάνω από έρωτας. Υπάρχει χημεία μεταξύ τους!
Καθώς όμως η ζωή είναι απρόβλεπτη, κάποια χρόνια μετά την πρώτη τους συνάντηση η Ελίζαμπεθ Ζοτ θα βρεθεί ανύπαντρη μητέρα, με έναν πανέξυπνο και προστατευτικό σκύλο και μια εκπομπή μαγειρικής στην τηλεόραση όπου θα μεταδίδει τις γνώσεις της στη Χημεία, όχι μόνο για να φουσκώσει το κέικ ή να ψηθεί σωστά το μπράουνι, αλλά και για να ενισχυθεί η αυτοπεποίθηση των γυναικών της χώρας.
Μην ξεχνάτε πως τις δεκαετίες του ’50 και του ’60 η θέση της γυναίκας, όχι μόνο στην Αμερική αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο, ήταν στο σπίτι. Στην κουζίνα, στο πλέξιμο, στην οικογένεια. Η γυναίκες τότε δε δούλευαν, ή όσες δούλευαν ήταν ελάχιστες και ήταν αναγκασμένες να υπομένουν τον σεξισμό στο εργασιακό τους περιβάλλον και όχι μόνο. Αρκετές από τις γυναίκες που δούλευαν ή σπούδαζαν σε ένα κατεξοχήν ανδροκρατούμενο περιβάλλον ήταν υποχρεωμένες να υπόκεινται σε πολλά περισσότερα από τον σεξισμό. Η κακοποίηση, σεξουαλική ή μη ήταν καθημερινότητα για πολλές από αυτές. Αν όχι η ίδια η πράξη, τότε ο φόβος της. Ήθελε κότσια, πείσμα και πολλή υπομονή και επιμονή για να πετύχει μια γυναίκα επαγγελματικά εκείνη την εποχή.
Γι’ αυτό η Garmus μας δίνει μια ηρωίδα φεμινίστρια από τη γέννησή της. Η Ελίζαμπεθ Ζοτ πιστεύει στην ισότητα των φύλων αλλά και των φυλών σαν να είναι το πιο φυσιολογικό πράγμα στον κόσμο. Δεν σπαταλάει δεύτερη σκέψη για το αν είναι η μόνη που το πιστεύει ή η μόνη που δεν βλέπει ότι η κοινωνία είναι δυστυχώς πολύ διαφορετική. Το μαθαίνει με τον άσχημο τρόπο. Ο τρόπος σκέψης της έρχεται να ταράξει τα νερά της χώρας αρκετά πριν το κίνημα του φεμινισμού όμως οι αλήθειες που λέει είναι πολλές φορές επίκαιρες ακόμα και σήμερα.
Φαινόμενα όπως ο μισογυνισμός, ο σεξισμός και ο ρατσισμός δεν έχουν εκλείψει. Αντίθετα, θα έλεγε κανείς ότι η φωτιά που τα συντηρεί τροφοδοτείται ολοένα και περισσότερο. Και, όπως πολύ εύστοχα το βλέπουμε με ένα χαρακτήρα του βιβλίου, έτσι και στην πραγματική, τη σημερινή ζωή, είναι δυστυχώς αρκετές οι γυναίκες που πέφτουν στην παγίδα του μισογυνισμού είτε λόγω ζήλειας, είτε για να γίνουν αρεστές στους άντρες που έχουν την εξουσία στον εργασιακό τους χώρο, είτε γιατί έχουν υποστεί τόσο μεγάλη πλύση εγκεφάλου από το οικογενειακό περιβάλλον και την παράδοση με την οποία μεγάλωσαν γενιές και γενιές, όπου οι άντρες είναι ανώτεροι από τις γυναίκες και δεν έπαθε κανείς τίποτα, γιατί να αλλάξει αυτό;
Απολαυστικό, φρέσκο, επίκαιρο και ελπιδοφόρο, το «Μαθήματα Χημείας» έρχεται να ξυπνήσει τη φεμινίστρια μέσα μας!
Λίγα λόγια για το συγγραφέα
Η Bonnie Garmus (Μπόνι Γκάρμους) είναι κειμενογράφος/διευθύντρια δημιουργικού και έχει εργαστεί για πλήθος πελάτων στις ΗΠΑ και στον υπόλοιπο κόσμο, με βασικό αντικείμενο την τεχνολογία, την ιατρική και την εκπαίδευση. Είναι κολυμβήτρια ανοιχτής θαλάσσης και κάθε φορά προσπαθεί να μην σκέφτεται μαζί με τι άλλο μπορεί να κολυμπάει, αν και έχει αποκτήσει φιλίες με φώκιες και δελφίνια, και μια φορά της είχε δείξει πώς να διασχίσει μια κατασκότεινη λίμνη ένας πολύ ευγενικός κύκνος. Κατάγεται από το Σιάτλ όπου ήταν πρωταθλήτρια κωπηλασίας, έχει ζήσει στην Ελβετία και την Κολομβία και έχει την τύχη να έχει δύο ατρόμητες κόρες. Πλέον ζει στο Λονδίνο με τον σύζυγο και τον σκύλο τους, τον 99.
