Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Η μαγεία των Χριστουγέννων βρίσκεται στις μικρές καθημερινές πράξεις, αυτές που μας κάνουν τους ανθρώπους που είμαστε, αυτές που μας καθορίζουν. Πόσο άνθρωποι είμαστε όταν κλείνουμε τα μάτια στην αδικία; Πόσο άνθρωποι είμαστε όταν αφήνουμε τις εξουσίες να συνεχίζουν το σκοτεινό έργο τους, γιατί «πως να τα βάλεις με το Θεό;» ή γιατί «το μοναστήρι ξέρει τι κάνει, τα βοηθάει αυτά τα κακόμοιρα παιδιά». Με όλα αυτά τα βάζει ένας άνθρωπος με καλή καρδιά, ένας άνθρωπος που είχε δεχτεί καλοσύνη στο παρελθόν και που δεν μπορεί να κλείσει τα μάτια και τα αυτιά στην αδικία.
Αυτός είναι ο Μπιλ Φέρλονγκ, πατέρας πέντε κοριτσιών που τα μεγαλώνει με αρχές, τις ίδιες που μεγάλωσε κι εκείνος. Αυτός και η γυναίκα του είναι δυο άνθρωποι που δε σταματούν να δουλεύουν. Εκείνη στο σπίτι, να ασχολείται με τις δουλειές και το νοικοκυριό και με τις πέντε κόρες της. Κι εκείνος να προμηθεύει τους κατοίκους της πόλης με κάρβουνα και καυσόξυλα. Καθώς ο χειμώνας χειροτερεύει, οι παραγγελίες που έχει ο Μπιλ αυξάνονται συνεχώς. Θέλουν όλοι να προλάβουν να προετοιμαστούν για τον χιονιά και για τα Χριστούγεννα που πλησιάζουν. Και παρ’ όλο που ο Μπιλ έχει άντρες στη δούλεψή του, ο ίδιος δε σταματάει ποτέ, ούτε καν τις Κυριακές. Όταν υπάρχει μεγάλη ζήτηση και ανάγκη, όπως τώρα, εκείνος θα κάνει ένα δρομολόγιο ακόμα και την Κυριακή το πρωί, πριν πάει στη λειτουργία. Δε θα αφήσει κανέναν στο κρύο, αν είναι στο χέρι του.
Μια μέρα που παραδίδει παραγγελίες, ανεβαίνει και μέχρι το μοναστήρι. Εκεί ξέρει ότι οι καλόγριες έχουν στήσει ένα πλυντήριο που εξυπηρετεί όλες τις επιχειρήσεις της πόλης. Οι κάτοικοι λένε πόσο προκομένες είναι οι καλόγριες που τα προλαβαίνουν όλα και κάνουν τόσο καλή δουλειά. Κάποιοι όμως ψιθυρίζουν πως δεν είναι αυτές που τρίβουν τα σεντόνια μέχρι να γυαλίσουν, αλλά τα νεαρά κορίτσια που φιλοξενούν στο μοναστήρι. Αυτά, που τα πήγανε εκεί οι συγγενείς τους για να γλυτώσουν από την ντροπή που κουβαλάνε μέσα στην κοιλιά τους. Κανείς δεν ξέρει σίγουρα, γιατί κανείς δεν έχει δει. Εκείνη τη μέρα όμως ο Μπιλ κάτι βλέπει…
Αυτό το βιβλίο δεν ήταν άδικα στη μικρή λίστα για το Βραβείο Booker 2022. Όταν είδα τη λίστα και διάβασα για τα βιβλία που κατάφεραν να μπουν σε αυτή, ξεχώρισα κατευθείαν αυτό το μικρό βιβλίο, που όμως είχε τόσα πολλά να πει. Γι’ αυτό και το παρήγγειλα από το αγαπημένο μου Ιρλανδικό βιβλιοπωλείο. Όμως δεν το διάβασα μόλις ήρθε, δε θα ήταν και το πρώτο άλλωστε! Το διάβασα πριν λίγες μέρες και ενθουσιάστηκα.
Η γραφή της Keegan σε παρασύρει σε άλλες εποχές και σε βάζει στο κλίμα της ζωής στη μικρή κοινωνία μιας χώρας που έχει πολωθεί από το θρησκευτικό φανατισμό. Οι δύο αντίπερα όχθες, οι δύο θρησκείες που είναι σε πόλεμο στη χώρα, φαίνεται εδώ να συμβιώνουν αρμονικά. Και το βλέπουμε από τη μικρή ματιά που ρίχνουμε στα παιδικά χρόνια του Μπιλ. Του Μπιλ που μεγάλωσε χωρίς πατέρα, αλλά που βρήκε θαλπωρή, αγάπη και οικογένεια εκεί που δε θα περίμενε κανείς. Γι’ αυτό και ο ίδιος δεν μπορεί να μην κάνει το ίδιο. Να μην μοιραστεί το καλό που του κάνανε.
Κι ακόμη, μας θυμίζει το πνεύμα των Χριστουγέννων και τη συμπεριφορά που θα έπρεπε να είχαμε όλο το χρόνο, όπως ακριβώς κι ο Μπιλ δηλαδή, και όχι μόνο εκείνες τις Άγιες μέρες, που προσπαθούμε να εξιλεωθούμε για τις αμαρτίες όλης της χρονιάς. Μας θυμίζει πως δε θα έπρεπε να μας νοιάζει τι θα πει ο κόσμος, αλλά η ανθρώπινη ζωή που βασανίζεται και χρειάζεται βοήθεια. Να μας θυμίσει ότι επειδή κάποιοι μπορεί να γίνανε αφεντικά, δε θα πρέπει να ξεχνούν πως και οι υπάλληλοί τους είναι άνθρωποι με ανάγκες, όπως ακριβώς και οι ίδιοι. Μας θυμίζει να μην πιστεύουμε στις φήμες και να μην αφήνουμε να μας τυφλώνουν, αλλά να προσπαθούμε να βλέπουμε με τα δικά μας μάτια.
Το βιβλίο το διάβασα στα αγγλικά όπως σας είπα, όμως κυκλοφορεί πλέον και στα ελληνικά από τις Εκδόσεις Μεταίχμιο σε μετάφραση Μαρτίνας Ασκητοπούλου. Εσείς επιλέξτε την έκδοση που προτιμάτε και μην αφήσετε να σας ξεφύγει. Θα το διαβάσετε γρήγορα, αν δε στέκεστε κάθε λίγο να αναρωτηθείτε για όσα γράφει!
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:
Η Claire Keegan γεννήθηκε στην Ιρλανδία το 1968. Διηγήματά της έχουν δημοσιευτεί στο New Yorker, στο Paris Review, και στο Granta και έχουν μεταφραστεί σε είκοσι γλώσσες. Το Antarctica (συλλογή διηγημάτων, 1999) κέρδισε το Rooney Prize for Irish Literature και ήταν ένα από τα βιβλία της χρονιάς σύμφωνα με τους Los Angeles Times. Το Walk the Blue Fields (συλλογή διηγημάτων, 2007) κέρδισε το Edge Hill Prize για την καλύτερη συλλογή διηγημάτων. Το Foster (νουβέλα, 2010) κέρδισε το Davy Byrnes Award. Το πιο πρόσφατο βιβλίο της με τίτλο Μικρά πράγματα σαν κι αυτά κυκλοφόρησε στο Ηνωμένο Βασίλειο το 2021, διαδραματίζεται στη Ιρλανδία κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 και χαρακτηρίστηκε αριστούργημα από τους κριτικούς.
