Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Υπάρχουν κάποια βιβλία που ονομάζονται σύγχρονα κλασσικά κι αυτό, γιατί μπορεί να μην έχουν γραφτεί ένα ή δύο ή περισσότερους αιώνες πριν, αλλά πιο πρόσφατα, έχουν όμως αφήσει το στίγμα τους στην παγκόσμια λογοτεχνία. Ένα τέτοιο βιβλίο είναι και το «Η μυστική ιστορία» της Αμερικανίδας συγγραφέως Donna Tartt, ένα από τα πιο γνωστά Dark Academia βιβλία στον κόσμο. Το βιβλίο που κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1992, επανακυκλοφόρησε την άνοιξη από τις Εκδόσεις Διόπτρα, σε μια πανέμορφη έκδοση που θυμίζει πολύ αυτή του εξωτερικού. Με αφορμή τα αναγνώσματα του Οκτώβρη, και παρέα με ανθρώπους που αγαπούν την ανάγνωση και τα βιβλία γενικότερα, «Η μυστική ιστορία» ήταν το βιβλίο-σταθμός του μήνα, από πολλές έννοιες.

Βρισκόμαστε το κολέγιο Χάμπτεν, ένα από τα πιο γνωστά κολέγια της Νέας Αγγλίας, όπου γνωρίζουμε μια παρέα εύπορων, έξυπνων και αρκετά εκκεντρικών φοιτητών. Στην παρέα αυτή προστίθεται ο Ρίτσαρντ Πέιπεν, ένας νεαρός φοιτητής από την Καλιφόρνια, ο οποίος μπορεί να μην έχει τα χρήματα ή την άνεση των συγκεκριμένων ανθρώπων, είναι όμως αποφασισμένος να γίνει μέλος της κλειστής τους κοινωνίας. Και θα τα καταφέρει.

Ο Ρίτσαρντ γίνεται ο έκτος φοιτητής τους τμήματος κλασσικών σπουδών, υπό τον χαρισματικό καθηγητή Τζούλιαν Μάρλοου, έναν άνθρωπο που δεν είναι και πολύ συμπαθής στους υπόλοιπους καθηγητές του κολεγίου. Μαζί τους ο Ρίτσαρντ θα μάθει Αρχαία Ελληνικά καθώς και το πόσο σφιχτή ή χαλαρή σχέση έχει με την ηθική, όπως αυτή ορίζεται από τη σύγχρονη κοινωνία.

Σε ένα βιβλίο όπου από την αρχή μαθαίνουμε ότι γίνεται ένας κάποιος φόνος, είναι απορίας άξιο γιατί χρειάστηκε η συγγραφέας 792 σελίδες ώστε να αφηγηθεί την ιστορία του εν λόγω φόνου. Θα σας εξηγήσω παρακάτω γιατί, μιας και από την εμπειρία της ανάγνωσης του συγκεκριμένου βιβλίου, έχω καταλήξει πως η Donna Tartt δεν είναι καθόλου φλύαρη. Ό,τι και να λέει, ό,τι και να αναλύει στο συγκεκριμένο βιβλίο, έχει λόγο ύπαρξης που διαφαίνεται είτε στις επόμενες σελίδες, είτε αρκετά αργότερα.

Η Tartt, βασισμένη σε προσωπικές εμπειρίες, σε ανθρώπους που γνώρισε αλλά και σε χαρακτήρες που δημιούργησε, μας έδωσε ένα βιβλίο που προβλημάτισε με τα θέματα ηθικής που θέτει. Οι ίδιοι οι χαρακτήρες είναι που θέτουν τα ηθικά ζητήματα επί τάπητος από τις πρώτες κιόλας σελίδες. Ας πάρουμε για αρχή τον Ρίτσαρντ, έναν νεαρό που έχει αλλάξει ήδη αντικείμενο σπουδών όταν μεταφέρθηκε στο Χάμπτεν από το προηγούμενο πανεπιστήμιο που φοιτούσε. Αλλάζει και πάλι αντικείμενο σπουδών, όχι γιατί οι κλασσικές σπουδές τον ενδιαφέρουν, αλλά γιατί θέλει να είναι ένας από αυτούς τους λίγους εκλεκτούς του πανεπιστημίου. Τα κίνητρά του είναι εξ αρχής αμφισβητήσιμα. Για να καταλήξουμε όμως εκεί, θα πρέπει να μάθουμε την ιστορία του Ρϊτσαρντ, του αφηγητή μας, το παρελθόν του, τα βιώματά του και τις εμπειρίες του. Όλα αυτά συνεχίζουμε να τα μαθαίνουμε και στο μέλλον, όσο δηλαδή εξελίσσεται η ιστορία του βιβλίου, για να  δούμε πόσο τον έχουν επηρεάσει οι συναναστροφές με τους εκκεντρικούς συμφοιτητές του, και πόσο από τον παλιό του εαυτό συνεχίζει να έχει μέσα του.

Στην πορεία ακολουθούμε τους ίδιους αυτούς συμφοιτητές, μέσα από τις διηγήσεις του Ρίτσαρντ πάντα, και μέσα από όσα μαθαίνουμε γι’ αυτούς και από τις αποφάσεις αλλά και τις πράξεις τους. Ο τρόπος με τον οποίο κινούνται στην ιστορία, ο τρόπος που αντιδρούν στα γεγονότα, όλοι μαζί αλλά και ο καθένας ξεχωριστά, τα όσα λένε, μας κάνουν να καταλάβουμε ότι έχουμε να κάνουμε με κάποιους πολύ ιδιαίτερους χαρακτήρες. Μπορεί να μην τους γνωρίζουμε όλους το ίδιο καλά ή το ίδιο αναλυτικά, με κάποιους συστηνόμαστε τελείως επιφανειακά, για άλλους θα θέλαμε να μάθουμε περισσότερα. Όμως έχει λόγο που αφήνει αυτή τη μυστηριώδη αύρα να τυλίγει κάποιους από τους χαρακτήρες της η Tartt.

Πέρα από τα τσιγάρα, τα ποτά, τα ξενύχτια ή τα ναρκωτικά που περιμένει να βρει κανείς σε μια ιστορία που διαδραματίζεται σε ένα πανεπιστήμιο, έχουμε συζητήσεις στα αρχαία Ελληνικά ή τα Λατινικά, ασυνήθιστες ανθρώπινες σχέσεις, φιλικές, αδελφικές, ερωτικές. Έρωτες με ανταπόκριση ή ανεκπλήρωτους. Φιλίες που χτίζονται πάνω σε ψέματα ή σαθρά θεμέλια και άλλες που έχουν γερές βάσεις. Είναι όμως τόσο γερές αυτές οι βάσεις ώστε να ακολουθήσει κάποιος τυφλά τις οδηγίες κάποιου άλλου; Ακόμα κι αν τον οδηγήσει στο έγκλημα; Τι σημαίνει αυτός ο «άλλος» για τον ίδιο; Τον θαυμάζει; Τον έχει εξιδανικεύσει;

Η σκιαγράφηση των χαρακτήρων της Tartt είναι μοναδική. Δεν πρόκειται για τους πιο συνηθισμένους φοιτητές που θα βρει κανείς σε ένα πανεπιστήμιο και εδώ έγκειται και η δυσκολία ίσως του αναγνώστη να αντιληφθεί γιατί γίνονται όλα αυτά. Αυτός είναι άλλωστε και ένας από τους λόγους που η Tartt δίνει τόσα στοιχεία και τόσες λεπτομέρειες. Για να μπορέσει να χτίσει την ψυχοσύνθεση του καθενός, την προσωπικότητά του, τον τρόπο που σκέφτεται, που λειτουργεί, που παίρνει αποφάσεις. Γιατί όσα κάνει αυτή η παρέα δεν έχουν λογική πολλές φορές. Σίγουρα πάντως δεν τα διακρίνει η ηθική.

Αν διαβάζοντας το βιβλίο εκνευριστήκατε, τότε πέτυχε το σκοπό του. Αν μισήσατε τους χαρακτήρες, και πάλι τον πέτυχε. Αν πιστεύετε ότι δεν τιμωρήθηκαν ή δεν τιμωρήθηκαν αρκετά, τότε ευτυχώς, έχετε τη δική σας ηθική πυξίδα! Αν δεν το έχετε διαβάσει μέχρι τώρα, τι περιμένετε;

 

Εκδόσεις Διόπτρα

 

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα