Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Τα τελευταία χρόνια, τα περισσότερα δυστοπικά βιβλία που διάβαζα μου θύμιζαν το ένα το άλλο έστω και αμυδρά. Έτσι δεν κατείχαν πλέον υψηλή θέση στις προτιμήσεις μου. Βλέποντας πως «Η Πέμπτη Εποχή» μεταφράστηκε στα Ελληνικά, είπα να τους δώσω άλλη μια ευκαιρία και χάρηκα πολύ γι’ αυτό.
Η γη είναι ένας κατεστραμμένος πλανήτης. Την επιφάνειά της ελέγχουν οι σεισμοί και τα ηφαίστεια, που καθορίζουν ουσιαστικά τις περιοχές διαβίωσης των κατοίκων της. Από τα διάφορα ρήγματα και διασπαρμένα στην ηπειρωτική χώρα, βλέπει κανείς απομεινάρια αρχαίων πολιτισμών. Τίποτε δεν έχει μείνει από τον κόσμο όπως τον γνωρίζουμε. Πολλές καταστροφικές εποχές, που κράτησαν δεκαετίες τουλάχιστον, έχουν αλλάξει τη μορφή του εδάφους αλλά και του πληθυσμού. Η γη είναι πλέον εχθρική. Οι άνθρωποι, είναι το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, αλλά όχι και το μόνο είδος.
Οργανώνονται σε κοινά, κοινότητες που φέρουν αρκετά στις πόλεις αλλά έχουν άλλους κανόνες. Το κάθε κοινό φροντίζει να υπάρχουν όλα τα είδη των ανθρώπων που χρειάζεται για να ευημερήσει αλλά και για να καταφέρει να επιβιώσει στις εποχές που πρόκειται να έρθουν. Υπάρχουν η κάστα των Ηγετών, που είναι αυτοί που θα αναλάβουν τη διοίκηση. Έπειτα είναι η κάστα των Ισχυρών που αναλαμβάνει τη φύλαξη του κοινού και τη φρουρά του. Είναι και οι Γεννήτορες που αναλαμβάνουν την αναπαραγωγή μάλλον, αν και δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο. Γενικά έχει πολύ world building στην αρχή του βιβλίου και είναι θεμιτό, αφού στα βιβλία του είδους πρέπει να καταλαβαίνεις πως είναι διαμορφωμένος ο κόσμος που διαδραματίζεται η ιστορία, για να καταλάβεις και όλες τις πτυχές της.
Πέρα όμως από τους ανθρώπους και τις κάστες στις οποίες ανήκουν, υπάρχουν και οι Ορογενείς αλλά και οι λιθοφάγοι. Οι ορογενείς, είναι στην ουσία άνθρωποι με εξαιρετικές ικανότητες αντίληψης και χειραγώγησης της γης και της θερμότητας. Μπορούν να καταστείλουν τις κινήσεις του εδάφους και άρα να προλάβουν ένα σεισμό, να μειώσουν την έντασή του ή να τον ανακατευθύνουν. Με τις ικανότητές τους αυτές, αν φυσικά έχουν εκπαιδευτεί σωστά, μπορούν να μετακινήσουν ολόκληρους βράχους ή άλλα κομμάτια του εδάφους. Και αυτή είναι η χρησιμότητά τους στον κόσμο που δημιουργεί η Jemisin, Οι άνθρωποι μισούν τους Ορογενείς και τους φοβούνται, αλλά ταυτόχρονα τους μεταχειρίζονται σαν σκλάβους, ώστε να τους προστατεύουν από τη μανία και το μίσος της γης. Η άλλη οντότητα, οι λιθοφάγοι, είναι ένας πολύ μικρός πληθυσμός και μάλιστα είναι το φόβητρο όλων. Δρουν αυτόνομα και ποτέ σε ομάδες και κανείς ποτέ δεν ξέρει τι θέλουν να κάνουν και ποιος είναι ο σκοπός τους, αφού σπάνια μιλούν σε άλλους είτε είναι του είδους τους είτε όχι.
Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, στο τέλος του βιβλίου υπάρχει ένα υπόμνημα που εξηγεί όλους τους όρους που αναφέρονται στο βιβλίο και μπορεί να φαίνονται στην αρχή περίεργοι ή ακαταλαβίστικοι. Καλό είναι να είναι ανοιχτός ο αναγνώστης στις πρώτες σελίδες, μέχρι να αρχίσει να καταλαβαίνει τι γίνεται, μιας και ο τρόπος που εισάγεται στην ιστορία, είναι σαν τη βουτιά στη θάλασσα. Πρέπει να συνεχίσεις να κολυμπάς για να βγεις στην επιφάνεια. Όταν το κάνεις όμως, ανταμείβεσαι με ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα και ένα κόσμο τόσο δυστοπικό και τόσο μοναδικό που θέλεις συνέχεια κι άλλο.
Αυτό που μου άρεσε πολύ είναι πως αυτοί που επέζησαν και αυτοί που έχουν το πάνω χέρι, δεν είναι οι κλασσικοί λευκοί άνθρωποι που βλέπουμε στα περισσότερα βιβλία. Όπως και η συγγραφέας, έτσι και οι ήρωές της έχουν χρώμα και είναι ένα μεγάλο θετικό του βιβλίου, αφού του προσθέτει ένα ακόμα χαρακτηριστικό σαν είδος, αυτό της διαφορετικότητας, που αποδίδεται με μεγάλη επιτυχία. Προσωπικά δε βρήκα διαφορά ούτε κάποιο χαρακτηριστικό που θα ξεχώριζε όσους έχουν σκουρόχρωμο δέρμα από τους λίγους άλλους. Δεν είχε κάτι που να χαρακτηρίζει τον κάθε ήρωα, πέρα από την εξωτερική περιγραφή του φυσικά. Η συγγραφέας καταφέρνει να το αποδώσει τόσο φυσικά που δεν το σκέφτεσαι καν. Μάλιστα η δουλειά που έχει κάνει η συγγραφέας είναι τόσο καλή που το συγκεκριμένο βιβλίο κέρδισε το βραβείο Hugo το 2016 για το καλύτερο βιβλίο και το ίδιο έκαναν και το δεύτερο και τρίτο βιβλίο της σειράς τις επόμενες δύο χρονιές!
Εκδόσεις Οξύ / Book Depository
H N.K. Jemisin είναι συγγραφέας και ψυχολόγος που ζει και εργάζεται στη Νέα Υόρκη. Έχει καταφέρει κάτι μοναδικό: από το 2016 τιμάται επί 3 συνεχόμενα χρόνια με το βραβείο Hugo για κάθε τόμο της τριλογίας της «The Broken Earth». Η πέμπτη εποχή, είναι το πρώτο βιβλίο της τριλογίας και ήδη αναμένεται η μεταφορά του σε τηλεοπτική σειρά.
* Τα βραβεία Hugo είναι βραβεία που δίνονται σε βιβλία επιστημονικής φαντασίας από τα μέλη του Παγκόσμιου Συνεδρίου Επιστημονικής Φαντασίας. Τα βραβεία Nebula απονέμονται για βιβλία επιστημονικής φαντασίας αλλά και βιβλία του φανταστικού, που εκδίδονται στην Αμερική. Το συγκεκριμένο βιβλίο, κέρδισε το Hugo το 2016 και ήταν υποψήφιο για το Nebula το 2015.
