Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Χρυσάφι ατόφιο που, κατά λάθος –αλλά μπορεί και εσκεμμένα–, μέσα του έπεσε λίγη σκουριά.
Το κόκκινο της σκουριάς τού έδωσε τη γλύκα, την πλάνη της αμαρτίας.
Και έτσι, καθώς τίποτα δεν υπάρχει ατόφιο, ούτε χρώμα ούτε χαρά, μα ούτε και λύπη, όλοι σταλάξαμε λίγη σκουριά στη ζωή μας.
Σκουριά και χρυσάφι είναι όλα.
Το πρώτο βιβλίο της διλογίας «Σκουριά και Χρυσάφι» από τη Μαίρη Κόντζογλου μας ταξιδεύει στα ταραγμένα χρόνια της Ελληνικής επανάστασης του ’21 και δώθε, πηγαίνοντάς μας μια βόλτα από τα ηρωικά Ψαρά και μέχρι τη Χαλκίδα, το λιμάνι που τότε ονομαζόταν Νεγρεπόντε και ήταν ένα από τα πιο σημαντικά λιμάνια της εποχής. Εκεί που τα τρελά νερά πήγαιναν πάνω κάτω όπως πήγαιναν και οι καρδιές των ανθρώπων. Η ιστορία μιας οικογένειας που δημιουργήθηκε από έναν γενναίο νεαρό που ποτέ δεν ξέχασε και ποτέ δεν μπόρεσε να ξεπεράσει όσα έζησε στο μικρό νησί του.
Ο Αγγελής Βαμβακάς, ένα φτωχό νέο αγόρι από τα Ψαρά πολεμάει για την πατρίδα του όμως τη βλέπει να καταστρέφεται και μαζί της χάνει όλους τους δικούς του ανθρώπους. Τη μάνα και την αδερφή του αλλά και τον αγαπημένο του φίλο. Θα κατορθώσει να φύγει από το νησί την ώρα που ακόμα οι Οθωμανοί λυσσάνε, σκοτώνουν και καίνε ότι βρουν μπροστά τους και μαζί με μερικούς άλλους συντοπίτες του θα βρεθεί στην Ερέτρια. Η ανάγκη του να αφήσει πίσω τις θύμισες της καταστροφής αλλά και να καταφέρει να προχωρήσει μπροστά, θα τον οδηγήσουν στη Χαλκίδα όπου και από πρόσφυγας θα γίνει ευυπόληπτος συμπολίτης και έμπορος της περιοχής.
Ο Αγγελής Βαμβακάς θα γίνει πατέρας μιας πολυπληθούς αλλά τόσο δεμένης οικογένειας που όμοιά της δεν έχει ξαναδεί η Χαλκίδα. Θα έρθει σε επαφή με τον Όθωνα, το Βαυαρό βασιλιά του νέου Ελληνικού κράτους προασπιζόμενος τα συμφέροντα των εμπόρων του Νεγρεπόντε. Μα κι αργότερα, θα στείλει την κόρη του Αυγουστίνα στην υπηρεσία της βασίλισσας Αμαλίας, ως Δεσποινίδα των Τιμών και το κορίτσι θα γίνει η αγαπημένη ακόλουθός της. Όμως η Αυγουστίνα δε θα είναι ούτε το πρώτο ούτε το μόνο του παιδί που θα φύγει από τη Χαλκίδα. Ο γιος του ο Αντώνης, ένας έξυπνος νεαρός που μοιάζει πολύ στον πατέρα του, θα μεταβεί στον Πειραιά, προσπαθώντας να αλλάξει τη μοίρα όλης της οικογένειας προς το καλύτερο. Πατέρας και γιος έχουν το ίδιο όνειρο. Να φτιάξουν ένα ποτό που όμοιό του δεν ξανάδε ο κόσμος.
Το ταξίδι στο 19ο αιώνα ήταν συναρπαστικό. Η γραφή της κυρίας Κόντζογλου μεταφέρει τον αναγνώστη στα γεγονότα που εξιστορεί και του μεταδίδει όλες τις εικόνες που με μαεστρία δημιουργεί. Διάβασα περισσότερα για την καταστροφή των Ψαρών και θαύμασα την ανδρεία και τη γενναιότητα των ανθρώπων που βρέθηκαν κλεισμένοι στο γενοβέζικο κάστρο εκείνη την αποφράδα μέρα. Κατάλαβα τον ήρωα που θέλησε και να ξεχάσει αλλά και να θυμάται παράλληλα με ένα δικό του τρόπο. Οι πονεμένες στιγμές όμως αυτή που έζησε ο νεαρός Αγγελής αφήνουν στίγματα για μια ζωή.
Η συγγραφέας καταφέρει να δώσει πολλά από τα στοιχεία της εποχής, είτε έχουν να κάνουν με την οικογενειακή ζωή, είτε με την κοινωνία της εποχής. Συνήθειες και αντιλήψεις που επικρατούν δεν περνούν απαρατήρητες, όμως μπαίνουν και ένα δύο προοδευτικά στοιχεία που κάνουν τη διαφορά στη συγκεκριμένη οικογένεια. Όπως για παράδειγμα η σημασία που έδινε ο Αγγελής στη γνώμη της Τερέζας και στην κρίση της, γνωρίζοντας ίσως πόσο καλά εκπαιδευμένη ήταν από τον πατέρα της ή ίσως και λίγο λόγω της αγάπης που της είχε.
Πολλά τα στοιχεία, πολλές και οι όμορφες εικόνες που μου δημιούργησε το βιβλίο. Τώρα πλέον περιμένω το επόμενο βιβλίο για να διαβάσω τη συνέχεια της ιστορίας.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα
Η Μαίρη Κόντζογλου γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη. Έχει σπουδάσει Πολιτικές Επιστήµες στο Πάντειο Πανεπιστήµιο και έχει εργαστεί σε μεγάλες ελληνικές εταιρείες, µε αντικείµενο πάντα την Επικοινωνία. Έχει εκδώσει τα μυθιστορήματα Το Μέλι το Θαλασσινό (2008), Περπάτα µε τον άγγελό σου (2009), Χίλιες ζωές απόψε (2013), Οι Μαγεμένες (2017), την τριλογία Οι μεσημβρινοί της ζωής (2011) που αποτελείται από τα βιβλία Άγνωστη χώρα, Μεσονύκτιο, Μεσουράνηση, καθώς και την τριλογία Τα Παλιά Ασήμια που αποτελείται από τα βιβλία Τα Παλιά Ασήμια (2014), Προσευχή για τα Παλιά Ασήμια (2015), Πέρα από τα Παλιά Ασήμια (2015), Οι Μαγεμένες (2017).
