Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου
Η Σίλι είναι δεκατεσσάρων χρονών. Είναι η μεγαλύτερη από τα αδέρφια της και όταν η μητέρα τους αρρωσταίνει και πεθαίνει, η Σίλι αναλαμβάνει αυτό το ρόλο. Αυτό σημαίνει αυτόματα ότι δε θα μπορέσει να μορφωθεί, να πάει σχολείο και να κάνει κάτι καλύτερο για την ίδια, θα κάνει όμως ό,τι καλύτερο μπορεί για τα αδέρφια της. Χωρίς τη μητέρα της σε αυτή την κρίσιμη ηλικία, η Σίλι δεν μπορεί πολλές φορές να ξεχωρίσει τι είναι σωστό και τι όχι. Έχει μάθει πως η γυναίκα θα πρέπει να υπακούει τον άντρα της και να κάνει ότι της λέει. Έχει μάθει ότι οι άντρες είναι αυτοί που κάνουν κουμάντο, που έχουν δικαίωμα να μιλούν και να εκφέρουν γνώμη, αυτοί που αποφασίζουν για όλη την οικογένεια και που ξέρουν καλύτερα από όλους. Έχει μάθει ότι οι γυναίκες πρέπει να σκύβουν το κεφάλι και να κάνουν ό,τι τους λένε. Οπότε αυτό κάνει και η Σίλι.
Δεν είναι εύκολο να είσαι μια μαύρη γυναίκα στον Αμερικανικό Νότο στις αρχές του εικοστού αιώνα. Και η Σίλι το ξέρει καλύτερα από τον καθένα. Γι’ αυτό θα κάνει ό,τι μπορεί για να προστατεύσει την όμορφη και έξυπνη αδερφή της Νέτι. Ώστε να μη χρειαστεί να περάσει όσα πέρασε κι εκείνη. Η Σίλι δε θα γνωρίσει την αγάπη και τον έρωτα, δε θα νιώσει στοργή από τον άντρα που θα παντρευτεί, ούτε θα τον αγαπήσει η ίδια. Δε θα είναι άλλωστε δική της επιλογή αυτός ο γάμος. Θα τον δεχτεί όμως γιατί δεν μπορεί να κάνει αλλιώς.
Η Σίλι γράφει επιστολές στον Θεό με όσα έχει να πει γι’ αυτά που της συμβαίνουν, για όσα άδικα και δίκαια βλέπει στη ζωή της. Για όσα θέλει να μιλήσει και δεν έχει σε ποιον να τα πει. Όταν η αδερφή της η Νέτι θα φύγει μακριά, θα αρχίσει κι εκείνη να της γράφει και να της λέει τις δικές της εμπειρίες. Σύντομα, η Σίλι θα αρχίσει να απευθύνει τις επιστολές της στη Νέτι, αντί για τον Θεό, σε μια αλληλογραφία που ποτέ δε θα φτάσει στον προορισμό της.
Όλο το βιβλίο είναι γραμμένο σε αυτή τη μορφή, Όλη η αφήγηση είναι μια σειρά από επιστολές, οι οποίες έχουν συνέχεια και ειρμό, μιας και ουσιαστικά είναι ένας τρόπος για τις δύο αδερφές, και κυρίως για τη Σίλι, ώστε να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα. Στην αρχή η Σίλι απευθύνεται στον Θεό, στη μορφή αυτή στην οποία στηρίζονται πολλοί άνθρωποι για να καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις δυσκολίες της ζωής. Το ίδιο συμβαίνει και με τη Σίλι η οποία αντιμετωπίζει καθημερινά πολύ δύσκολες συνθήκες.
Η συγγραφέας καταφέρνει να δώσει χρώμα και ζωή στις συνθήκες ζωής των έγχρωμων οικογενειών στις αρχές του εικοστού αιώνα, σε μια περιοχή όπως ο Αμερικανικός Νότος, που φημίζεται για ρατσισμό και τις φυλετικές διακρίσεις. Η περιοχή ανθούσε στο παρελθόν χάρη στους σκλάβους και οι διαφορές των φυλών ήταν πολύ έντονες για αρκετό διάστημα ακόμα και μετά την κατάργηση της δουλείας. Η ανισότητα των φυλών αλλά και των φύλων ήταν κάτι απολύτως φυσιολογικό στην περιοχή. Όμως πέρα από αυτά, που είναι λίγο πολύ γνωστά στους περισσότερους από εμάς, η συγγραφέας μας δείχνει και πως συμπεριφέρονται οι έγχρωμοι μεταξύ τους, εντός και εκτός συνόρων. Τι πιστεύουν οι απόγονοι των σκλάβων για όσα συνέβησαν στους προγόνους τους και υπό ποιες συνθήκες έφυγαν από την Αφρική, αλλά και πως τους αντιμετωπίζουν οι Αφρικανοί.
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να δει κανείς πόσο διαφορετικές ιδέες έχουν αυτές οι δύο μερίδες ανθρώπων. Ο καθένας τους έχει τις δικές του απόψεις και ίσως οι μεν να νομίζουν ότι είναι καλύτεροι από τους δε. Και πάλι ουσιαστικά δεν πιστεύουν πως είναι ίσοι. Όπως οι και οι λευκοί δεν πιστεύουν πως είναι ίσοι με τους έγχρωμους. Αυτός ήταν και ένας από τους λόγους που είχαν δημιουργηθεί οι ιεραποστολικοί οργανισμοί. Εύποροι λευκοί που προσπαθούσαν να φέρουν τους «άγριους» Αφρικανούς στο δρόμο του Θεού, χωρίς να τους νοιάζει αν εκείνοι ήταν ευχαριστημένοι από τους δικούς τους Θεούς. Εύποροι λευκοί κατακτητές που εκμεταλλεύονταν την πλούσια γη που είχαν πάρει με τη βία. Εύποροι λευκοί που έδιωχναν ολόκληρες φυλές από τον τόπο των προγόνων τους ή τους χρέωναν για τη γη που οι ίδιοι τους άρπαξαν, για το νερό που οι ίδιοι τους στέρησαν. Γι’ αυτό και οι έγχρωμοι ιεραπόστολοι αντιμετωπίζονταν με μια κάποια περιέργεια από τους ντόπιους. Τους ονόμαζαν μαύρους λευκούς, γιατί μπορεί να είχαν το ίδιο ή παρόμοιο χρώμα δέρματος, όμως ήταν περισσότερο κοντά στους λευκούς παρά στους ντόπιους.
Αρκετά τα θέματα που πραγματεύεται και πάρα πολλή πληροφορία. Πολλά τα συναισθήματα που προκαλεί και αρκετός ο πόνος. Ένα βιβλίο-μάθημα για κάθε ηλικία και κάθε φύλο.
Λίγα λόγια για τη συγγραφέα:
Η Αμερικανίδα συγγραφέας Alice Walker γεννήθηκε το 1944 στην πολιτεία της Τζόρτζια. Το έργο της εμπνέεται από τους αγώνες των Αφροαμερικανών –κυρίως των μαύρων γυναικών– για φυλετική ισότητα και κοινωνική χειραφέτηση. Η Walker έχει γράψει μυθιστορήματα, ποιήματα, διηγήματα και δοκίμια. Το πιο γνωστό βιβλίο της είναι το κλασικό μυθιστόρημα Το πορφυρό χρώμα (The Color Purple, 1982), για το οποίο τιμήθηκε το 1983 με το βραβείο Πούλιτζερ και το Εθνικό Βραβείο Λογοτεχνίας των ΗΠΑ. Το 1985 το Πορφυρό χρώμα μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο σε σκηνοθεσία του Στίβεν Σπίλμπεργκ.
