«Η καμπάνα» από την Iris Murdoch #BookReview

Γράφει η Γεωργία Κωστοπούλου

 

Βρισκόμαστε στη Βρετανία τη δεκαετία του 1950, όπου η Ντόνα Γκρίνφιλντ, αποφασίζει πως μετά από έξι μήνες χωρισμού, ήρθε η ώρα να επιστρέψει στον σύζυγό της τον Πολ. Όμως ο Πολ, που είναι ιστορικός τέχνης, δε βρίσκεται στο σπίτι τους στο Λονδίνο, αλλά στο Αβαείο Ίμπερ στο Γκλόστερσιρ. Όσο κάνει την έρευνά του στο γυναικείο μοναστήρι, φιλοξενείται από μια κοσμική θρησκευτική κοινότητα, εγκατεστημένη σε μια έπαυλη πολύ κοντά στο μοναστήρι. Τα μέλη της κοινότητας, με αρχηγό τον Μάικλ Μιντ και με την καθοδήγηση της ηγουμένης, συμπαθούν τον Πολ και γνωρίζουν αρκετά για την κατάσταση του γάμου του, ώστε να μη συμπαθούν ιδιαίτερα την Ντόνα.

Το Αβαείο έχει μείνει πολλά χρόνια χωρίς καμπάνα, όμως σε λίγο καιρό περιμένουν μια νέα. Η καμπάνα αναμένεται να μπει στο Αβαείο σαν νέα μοναχή και δε θα είναι η μόνη που θα ακολουθήσει αυτή τη συγκεκριμένη διαδικασία. Μια νέα κοπέλα, αναμένει την ώρα και τη στιγμή που θα ακολουθήσει τη μοναχική ζωή, περνώντας μέχρι τότε το χρόνο της παρέα με την κοινότητα. Όλοι είναι ενθουσιασμένοι με την προοπτική, μέχρι που ανακαλύπτεται η παλιά καμπάνα! Αυτό θα είναι και το σημείο καμπής για την κοινότητα. Όλα τα κρυμμένα μυστικά θα φανερωθούν, μαζί με όλα όσα ποθεί ο καθένας σε εκείνη την έπαυλη.

Στην εισαγωγή της A.S. Byatt, της οποίας πολλοί διάβασαν πρόσφατα το βραβευμένο με Booker «Εμμονή», γνωρίζουμε την Murdoch και το έργο της. Εκεί, η Byatt γράφει πως «Η καμπάνα» είναι το πρώτο της Αγγλικό μυθιστόρημα, μιας και τα προηγούμενα δύο χαρακτηρίζονται ευρωπαϊκά. Σίγουρα πάντως μπορεί να δει κανείς σε αυτό το βιβλίο, ό,τι κάνει την Αγγλία Αγγλία, και τους Άγγλους Άγγλους! Από τη χαρακτηριστική αποπνικτική και όλο υγρασία ατμόσφαιρα μες στη ζέστη του καλοκαιριού, μέχρι τους ανθρώπους της και τον τρόπο που αντιμετωπίζουν τα πράγματα.

«Η καμπάνα» είναι ένα βιβλίο για τη θρησκεία και το σεξ, ενώ ταυτόχρονα δεν είναι. Η συγγραφέας θίγει θέματα ηθικής που απασχολούσαν τον άνθρωπο της εποχής, αν και όχι τόσο ανοιχτά μιας και εκδόθηκε το 1958, αλλά και που συνεχίζουν να απασχολούν και τον σημερινό άνθρωπο. Θίγει το θέμα την μοιχείας αλλά και των κρυφών παθών και πως τα αντιλαμβανόμαστε, ή κατά πόσο είμαστε διατεθειμένοι να ασχοληθούμε πραγματικά μαζί τους. Είναι ένα βιβλίο αρκετά προοδευτικό για την εποχή του, ειδικά εφόσον μιλάει τόσο ανοιχτά για θέματα όπως αυτό της ομοφυλοφιλίας. Όμως παράλληλα μιλάει και για την αγνή αγάπη. Ο άντρας που είναι ερωτευμένος με τον μαθητή του, θέλει να γίνει ιερέας στο μέλλον. Δεν το βλέπει αρχικά σαν κάποιο εμπόδιο, ή σαν κάτι αντίθετο με το στόχο του. Ο έρωτάς του είναι αγνός. Η αγάπη είναι το πιο σημαντικό, το πιο αγνό συναίσθημα. Όμως ο ίδιος δεν μπορεί να εξωτερικεύσει αυτά τα συναισθήματα γιατί γνωρίζει πως οι άλλοι δε θα συμφωνήσουν μαζί του. Έτσι καταπιέζεται. Αυτή αντίθετα, που είναι πιο ελεύθερη από όλους είναι η Ντόρα, που επέλεξε να παντρευτεί τον Πολ, μόνο και μόνο για να διαπιστώσει πόσο αυταρχικός είναι. Όταν λοιπόν δεν αντέχει άλλο, τον παρατάει και πάει στον εραστή της, μόνο και μόνο για να γυρίσει πίσω μετανιωμένη, να γνωρίσει ένα άλλο ελεύθερο πνεύμα και μαζί να ανασύρουν την παλιά καμπάνα από τον υγρό τάφο της. Όχι για να την αποκαταστήσουν, ούτε για να δοθεί σε κάποιο μουσείο, αλλά για να τους ξαφνιάσουν όλους.

Διαβάζοντας την «Καμπάνα» δεν μπορεί να μην αναρωτηθεί κανείς πόσο έρμαια των θέλω μας είμαστε, πόσο καταπιέζουμε τα πάθη μας και κατά πόσο ζούμε αληθινά.

 

Εκδόσεις Διόπτρα

 

 

Λίγα λόγια για τη συγγραφέα

Η Iris Murdoch (1919-1999) ήταν μια από τους μεγαλύτερους Βρετανούς συγγραφείς του 20ού αιώνα. Έγραψε είκοσι έξι μυθιστορήματα και τέσσερα βιβλία φιλοσοφίας, ενώ ασχολήθηκε και με το θέατρο, την ποίηση και το δοκίμιο. Απέσπασε το James Tait Black Memorial Prize για το έργο της The Black Prince (Ο μαύρος πρίγκηπας), το Βραβείο Whitbread για το The sacred and profane love machine και το Βραβείο Booker για το The Sea, The Sea (Θάλασσα, Θάλασσα). Χρίστηκε Dame του Τάγματος της Βρετανικής Αυτοκρατορίας. Έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής της αποτραβηγμένη, καθώς έπασχε από τη νόσο Αλτσχάιμερ.

 

Leave a Reply / Αφήστε ένα σχόλιο

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.