Γράφει η Μαρία Ροδοπούλου*
Κάθε βιβλίο της σειράς «Σκοτεινές Πόλεις» των εκδόσεων Λυκόφως είναι μοναδικό και θεματικά και από άποψη γραφής. Το βιβλίο «Αναζητώντας την Ουτοπία» του Γιώργου Νυκταράκη, όμως έχει κάτι τελείως διαφορετικό από τα άλλα βιβλία της σειράς.
Τεχνικά κι από άποψη γραφής η ιστορία του βιβλίου είναι άρτια δοσμένη και πετυχαίνει όντως να σε βάλει μέσα σ’ εκείνο το λεωφορείο με προορισμό την Ουτοπία. Δυνατές σκηνές και εικόνες οι οποίες σε κατακλύζουν από την πρώτη κιόλας σελίδα.
Η ιστορία αρχίζει με βροχή και τσουχτερό κρύο καθώς ένας από τους πρωταγωνιστές περιμένει κάτω από ένα υπόστεγο το λεωφορείο που θα τον ταξιδεύσει στην ονειρεμένη πόλη «Ουτοπία». Σ’ αυτό το σημείο έχουμε ήδη μια βροντερή αντίθεση ανάμεσα στην εικόνα και στα συναισθήματα χαράς κι ελπίδας του ήρωα.
Καθώς γεμίζει το λεωφορείο με τους δέκα τυχερούς που κληρώθηκαν γι’ αυτό ταξίδι, ο συγγραφέας ξετυλίγει σιγά-σιγά τον χαρακτήρα κάθε ατόμου και το κοινωνικό του υπόβαθρο. Πρόσωπα απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα με διαφορετική εμπειρία και μόρφωση ο καθένας τους αρχίζουν να συνεισφέρουν σε ένα μικρό κύτταρο που θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια κοινωνία ακριβώς όπως την ξέρουμε.
Κι εδώ αρχίζει να φαίνεται η διαφορετικότητα του βιβλίου. Έχουμε άμεσες αναφορές και προβληματισμούς πάνω σε θέματα ρατσισμού, κοινωνικών διαφορών, πολιτικών και οικονομικών ιδεολογιών. Όλες οι συζητήσεις μεταξύ των επιβατών αλλά και του οδηγού και του ελεγκτή έχουν ως στόχο ν’ αναδείξουν την πραγματική ερμηνεία της λέξης Ουτοπία και τον φανταστικό δρόμο προς σ’ αυτήν.
Το ταξίδι είναι μια αγωνιώδης κούρσα όπου οι πρωταγωνιστές συναντούν διάφορους άλλους ανθρώπους, οι οποίοι μοιράζονται τις σκέψεις τους, και τελικά όλοι οι πρωταγωνιστές πρέπει να έρθουν αντιμέτωποι πρώτα με τον εαυτό τους και μετά με όλους τους άλλους.
Ο συγγραφέας θέτει πολλά ενδιαφέροντα ερωτήματα στα οποία απαντά με αριστοτεχνικό τρόπο, πότε καλυμμένα και πότε ξεκάθαρα. Οι πραγματικές απαντήσεις είναι όμως στον αναγνώστη, αν φυσικά νιώθει την ανάγκη να εμβαθύνει σε ό,τι τον προβληματίζει. Ερωτήματα όπως «Τι είναι αντικειμενικά σωστό;», «Αρκεί η ελπίδα για ένα καλύτερο αύριο;», «είμαι ευχαριστημένος με ό,τι βιώνω και, αν όχι, τι κάνω γι’ αυτό;» «Κυνηγώντας κάτι ίσως άπιαστο μήπως πληγωθώ εγώ και πληγώσω κι άλλους γύρω μου;» και φυσικά η καταλυτική ερώτηση «Πού ακριβώς τελικά είναι αυτή η Ουτοπία;»
Το πιο ισχυρό συναίσθημα των ατόμων είναι η ελπίδα για μια καλύτερη ζωή, κι αυτό ακριβώς το συναίσθημα είναι που τους οδηγεί σταδιακά αλλά με ακρίβεια στην απόγνωση και στην απελπισία. Από την αρχική μέθη της ευτυχίας, ο αναγνώστης περνάει μέσα σε μια τρικυμία έντονων διαλόγων, βαθιά προβληματισμένων σκέψεων και γρήγορη εναλλαγή τοπίων. Ο συγγραφέας μας παίρνει από το χέρι και μας ξεναγεί στην πολυπλοκότητα, στην αβεβαιότητα και στη σύγχυση που βιώνει κάθε άνθρωπος, σήμερα πιο έντονα λόγω της γρήγορης εξέλιξης σε τεχνολογικούς και επιστημονικούς τομείς και της άμεσης επικοινωνίας με όλο τον κόσμο μέσω του διαδικτύου.
Λέει ο συγγραφέας «Στη θεωρία ξέρουμε την Ουτοπία, την ακούμε συνέχεια. Στην πράξη όμως, τα πράγματα είναι διαφορετικά… Η αναζήτηση της Ουτοπίας γίνεται στα τυφλά».
Το ταξίδι προς την Ουτοπία με μοναδικό χάρτη την ελπίδα καταλήγει σε μια εφιαλτική προσωπική οδύσσεια όπου αρχίζει να αμφισβητείται τελικά η ύπαρξη της ίδιας της Ουτοπίας, της ίδιας της ελπίδας του ανθρώπου για μια καλύτερη ζωή.
Ο Γιώργος Νυκταράκης μας οδηγεί σε ένα απολαυστικό αλλά και αγωνιώδες ταξίδι προς την Ουτοπία, ελπίζοντας να μας παρουσιάσει στο μέλλον εξίσου συγκλονιστικά σκοτεινά ψυχοδράματα. Κλείνοντας, παραθέτω ένα απόσπασμα από την ταινία Sawshank redemption που αναφέρει ο συγγραφέας στο βιβλίο του: «Η ελπίδα όταν αντιμετωπίζεται χωρίς ρεαλισμό είναι επικίνδυνη και μπορεί να σε τρελάνει».
*Η Μαρία Ροδοπούλου είναι ποιήτρια και συγγραφέας, εμφανίζεται στη λογοτεχνία τρόμου με το ψευδώνυμο Melissa Harloween (Little Steps to Hell, The Banker, από τις εκδόσειςΛυκόφως).
